skanuj0224 (4)

Z zależności 10.3 wynika, że najkorzystniejszą wartość X ustala się na podstawie własności materiałów czopa i panwi. Ponieważ wartości k_go i k₀ są określane w sposób przybliżony, praktyczne wartości X można przyjmować w szerszych granicach. Należy zwrócić uwagę na to, że wartość X może być zależna również od konstrukcji łożyska.

Na podstawie wzorów 10.2 i 10.3 można obliczyć średnicę czopa

(10.4)

(10.5)

a następnie jego czynną długość ł = X-d

Obliczone wymiary zaokrągla się do wymiarów normalnych, uwzględniając znaki nierówności.

Jeżeli średnica czopa otrzymana z obliczeń wału różni się od obliczonej ze wzoru 10.4, należy do dalszych obliczeń przyjąć większą z tych wartości.

Sprawdzenie łożyska na rozgrzewanie wykonuje się przez sprawdzenie wartości iloczynu: p_ir ■ v. Iloczyn ten jest określany jako umowna miara ciepła, wytwarzanego w łożysku przez tarcie, ponieważ przy danym współczynniku tarcia p. (znanym dla konkretnego łożyska) jednostkowa ilość ciepła jest proporcjonalna do iloczynu p • v. Zakładając ograniczenie temperatury pracy łożyska do około 60°C, można określić dopuszczalne wartości iloczynu {p_sr ■ v)_dop. Można wówczas zapisać warunek

p_sr-v ^ (p_sr-v)_dop    (10.6)

Sprawdzenie jednostek

MN

m

w-

m

v w— = (p_sr-v) w

MN

m • s

Orientacyjne wartości (p_ir-v)_rfop są podane w tablicy 10.2. Jeżeli podany warunek nie jest spełniony, należy zwiększyć wymiary czopa lub przewidzieć polepszenie chłodzenia łożyska. W przypadku zmiany wymiarów czopa konieczne jest sprawdzenie warunku wytrzymałościowego na zginanie. Dla większości łożysk, zwłaszcza o tarciu mieszanym, podane obliczenia są wystarczające.

Tablica 10.2

Orientacyjne wartości dopuszczalne iloczynu p ■ v dla łożysk ślizgowych [5]

Rodzaj łożyska	ip ' v)doP MN/(m • s)
Łożyska wałów obrabiarek	1-2,5
Łożyska silników spalinowych	1-2
Łożyska silników parowych	1,5+4
Łożyska dźwignic — panewki z brązu	4-6
Łożyska dźwignic — panewki wylane stopem łożyskowym	8+10
Łożyska prądnic i silników elektrycznych	7 + 12

224