SNB13708

160 Osoby niepełnosprawne w Polsce w latach dziewięćdziesiątych

Wyniki te potwierdzają nasze wcześniejsze stwierdzenia o tym, że zbiorowość badanych przez nas osób niepełnosprawnych stała się ogólnie mniej zróżnicowana wraz z upływem czasu. Różnice skali dochodów bieżących zmniejszyły sią głównie ze względu na obniżenie się pozycji osób najbardziej aktywnych. Wraz z wiekiem i pogorszeniem sytuacji na tynku pracy dla inwalidów jednostki, które miały dużo do stracenia, rzeczywiście straciły najwięcej. Wskazuje to na potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi w polityce społecznej na zbiorowość starszych niepełnosprawnych i stworzenia dla tej grupy warunków umożliwiających im włączenie się w większym zakresie w nurt życia społecznego w nowej rzeczywistości.

podsumowanie wyników badania i wnioski

przystępując do panelowych badań nad sytuacją życiową i jakością j_a osób niepełnosprawnych pod koniec lat dziewięćdziesiątych nie dysponowałyśmy konkretnymi hipotezami określającymi kierunek i rozmiar zmian, jakie zaszły w życiu naszych respondentów po 1993 roku, gdy ankietowałyśmy ich po raz pierwszy. Rzeczywistość społeczna oglądana przez pryzmat aktów polityki społecznej, danych statystycznych GUS czy przekazów medialnych na temat problemów życiowych tej kategorii osób nie układała się w spójny i jednolity obraz. Wielość aktów prawnych nakierowanych na podnoszenie jakości życia osób niepełnosprawnych i niejednokrotnie znaczne środki materialne idące za nimi (kwoty gromadzone przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) sugerowałyby, że zaistniały szanse na wyraźną w skali społecznej poprawę. Szczegółowa analiza poszczególnych aktów prawnych i instytucjonalnych możliwości ich realizacji (przedstawiona we wstępnej części naszej książki) sugerowała jednocześnie, że planowane rozwiązania będą działać selektywnie, eliminując poszczególne grupy osób niepełnosprawnych z możliwości wykorzystania przysługujących im świadczeń i uprawnień. Także lektura dokumentów osobistych pochodzących od osób niepełnosprawnych (listy do prasy i radia, pamiętniki) sugerowała, że zachodzące zmiany nie są wyłącznie zmianami na lepsze.

Zrealizowane w 1999 roku badanie stawiało sobie za cel opis i analizę porównawcząjakości życia dwustu niepełnosprawnych osób, które uczestniczyły w badaniu z 1993 roku. Istotnymi zmiennymi wymagającymi uwzględnienia w takiej analizie były zarówno czynniki makrospołeczne, odnoszące się do przemian w sytuacji społecznej i ekonomicznej kraju, a szczególnie wspomnianych wyżej zmian generowanych aktami polityki społecznej, ale także indywidualne zmienne sytuacyjne - zmiany zachodzące w życiu osób niepełnosprawnych i ich rodzin: w strukturze gospodarstw domowych, warunkach materialnych i zdrowotnych, w widzę-