SSA42139

IM T<Mf*v AwoJu' t>l£lrieiańfki«j (do 1442 fj

Jest on nieco cofnięty w stosunku do frontu sceny i odsłania dwie boczne kulisy zwykłego obustronnego typu, za którymi znajduje się perspektywa. Pokazana na elewacji perspektywa jest typowym rysunkiem w stylu Serlia. Rysunek ten można porównać ze „Sceną tragiczną** (il. 63) z kolekcji z Chatsworth. Widoccnie Jones zajmował się planami jakiegoś konkretnego teatru, mość (zaryzykujmy przypuszczenie) jakiegoś teatru prywatnego, w którym byłby w ten sposób wykorzystany układ łączący łuk Palladia z pomysłami dekoracyjnymi tak ulubionymi przez późniejszych widzów. W każdym razie godne uwagi jest to, że w szkicu do Th* Quees« o/ Arragon Habingtona Jones okolił swój nie wykończony kontur „obłoków", „tła" i „cifti oj reieue** * .Jukiem", który przypomina łuk w elewacji powyżej wymienionej.

AKTORZY, KOSTIUMY I AKCESORIA

Tak dużo pisano o warunkach, w jakich działał Szekspir, że nie trzeba temu tematowi poświęcać tu wiele miejsca. Będąc początkowo w najlepszym razie zwykłymi sługami, a w najgorszym — „włóczęgami i filutami”, aktorzy powoli zdobyli dla siebie pozycję i szacunek. Szekspir potrafił już uzyskać herb i dom wiejski w Stratfordzie. Alleyn mógł pozostawić pieniądze na wyposażenie poważnego ośrodka szkolnego. Tradycje wcześniejszych czasów utrzymały się, być może, w takich prawdziwie popularnych teatrach jak „Red Buli", gdzie błazeństwo, paszkwil 1 przesadna deklamacja podobały się publiczności z niższych warstw, natomiast w teatrach Blackfriars, „Pboenbc” i Salisbury Court aktorzy byli dżentelmenami, a widownia nastawiona krytycznie. Mogły od czasu do czasu w teatrach szekspirowskich zdarzać się hałasy i tumult — elżbietańczycy bowiem była to rasa pełnokrwista — ale ci, co kładą szczególny nacisk na brutalność amantów na scenie i nieustanną wrzawę wśród publiczności z tanich miejsc, błędnie według mnie przedstawiają ówczesne warunki. Elżbietańczycy byli wciąż jeszcze trochę naiwni, i najwidoczniej patrzyli na teatr w sposób całkiem inny niż dworak z okresu Restauracji. Owe opowieści o Włoszech, owe komedio farsy fascynowały ich wyraźnie, ale wątpię, czy Szekspir musiał zwalczać te trudności, z jakimi później spotykał się Dryden. Jako antidotum przeciwko często powtarzanym twierdzeniom o ordynarnej wrzawie tłumu przytoczmy część niezwykle interesującego listu z 8 grudnia 1617 r. do Rady Weneckiej napisanego przez Orazia Busino. „Aby mnie rozerwać” — pisze on —

Chodzi tu zapewne o plastycznie wykonaną dekorację miasta (przyp. tłum.).

zabrali mnie za Minową Slgnora. Gloyanniego Battlsty Llonello do Jednego z licz-nych tu w Londynie teatrów, gdzie odgrywa się komedie |ntukl| 1 widzieliśmy wykonaną tam tragedią, która mato mnie wzruszyła, zwłaszcza Łe nic mogą zrozumieć ani słowa po angielsku. Inna rzecz, że można slą trochę zabawić patrząc na zbytkowne stroje aktorów 1 obserwując ich gesty oraz różne interludla muzyki instrumentalnej, tańca, śpiewu i temu podobne. Najlepszą zabawą było widzieć 1 przyglądać slą licznie zebranej arystokracji, wystrojonej tak wspaniale, że wydawali slą wszyscy książętami, gdy przysłuchiwali slą milcząc l powściągliwie, Jak tylko Jest to możliwe.

Oto Jedynie drobny, ale bardzo ciekawy obrazek z elżbietaósklogo teatru. Włoski gość, podobnie jak przed nim wielu innych gości z kontynentu, nie dostrzegł w tym teatrze nic tak dalece nieokrzesanego, by aż wywoływało niekorzystne porównanie z teatrami Jego własnego kraju. Uważał za godne zanotowania spokój i skupienie widowni i podkreślał kosztowne stroje aktorów.

2e aktorzy byli bogato wystrojeni, wiemy o tym z wielu źródeł. John Northbrooke w 1577 r. drwił z „okazałych l kosztownych ubiorów”, Jakie się widuje w teatrach. W dwa lata późnie] Stephen Gosson oświadczał, że

przesada w strojach Jest tak pospolitą przywarą, że nawet zastępcy niektórych naszych aktorów płatni po 8 szylingów tygodniowo stają tuż pod nosem dżentelmenów w Jedwabnych ubraniach.

Niestety, choć mamy mnóstwo takich aluzji i chociaż znajdujemy wśród papierów Henslowe’a niektóre inwentarze, mało posiadamy pewnych wiadomości dotyczących natury owych bogatych kostiumów. Do

U. TYTt/5 ANDRONIKUS W 18M R.