Jej głowa z tułowiem ma 5-8 cm długości, a ogon 4-5 cm. Ryjówka waży 5-13 g. Końce ząbków ma zabarwione na brązowo. Przypomina polna mysz. Różni sit; jednak od niej tym, że ma długi ryjek oraz małżowiny uszne prawie całkowicie schowane w futerku.
Ryjówka występuje głównie w wilgotnych leśnych okolicach, nad brzegami rzek i stawów, na zabagnionych lakach, czasami w parkach, ogrodach i na cmentarzach. Żyje samotnie, jest zwierzęciem nocnym, choć czasami zaczyna polować już po południu. W ciągu dnia kryje się przed promieniami słońca w gniaździe, które buduje pod ziemia, pod pniakami, w szparach i szczelinach między kamieniami itp. Często zajmuje opuszczone nory drobnych gryzoni i kretów. Nie zasypia na zimę i przez cały czas jest bardzo aktywna i żarłoczna. Zjada wszystko, co może zdobyć, zwłaszcza owady (ponad 90 proc. pożywienia) i inne bezkręgowce, jak pajaki, ślimaki, stonogi, dżdżownice itp. Czasami poluje na większe zwierzęta: małe żaby, młode myszy, a nierzadko ryjówki zjadaja się nawzajem. Ryjówka jest bardzo drapieżna i zabija więcej, niż może w danej chwili zjeść. Gromadzi również zapasy pokarmowe, lej niezwykła aktywność wymaga ogromnych ilości energii uzyskanej z |x>karmu (w c iagu doby pobiera go o V2 więcej, niż sama waży; bez pożywienia ginie w ciągu 10 godzin). Ryjówka aksamitna jest niezwykle pożyteczna. Tępi przede wszystkim gąsienice i poczwarki owadów'-szkodników, przyczyniając się do znacznego ograniczenia ich liczebności. Zaobserwowano, że ryjówka potrafi się wspinać po pniach drzew w poszukiwaniu ich szkodników, np. brudnicy mniszki i nieparki.
Ryjówka malutka jest najmniejszym ssakiem w Polsce. Długość jej ciała wraz z ogonem wynosi ok. 9 cm (w tym ogon ok. 4 cm). Waży ok. 3-5 g. Jest bardzo podobna do ryjówki aksamitnej. Różni się głównie wielkością oraz zazwyczaj jaśniejszym futerkiem. Ma również, w porównaniu z innymi gatunkami ryjówek, bardziej owłosiony ogon. Podobnie jak poprzedni gatunek, ryjówka malutka zamieszkuje obrzeże lasów liściastych i tereny |xxlmokłe z gęstymi zaroślami, występuje jednak o wiele rzadziej. W większości okolic na 4 ryjówki aksamitne występuje jedna ryjówka malutka. Jej pożywienie stanowią głównie owady i inne drobne bezkręgowce. Jest równie aktywna i drapieżna jak ryjówka aksamitna. Zjada dziennie dwukrotnie więcej |x>karmu, niż sama waży; bez pożywienia ginie po ok. 5-8 godzinach.