str82

36!, Przykład ubioru królewskiego z miniatury francuskiej, 1396 r.

Do rachunków wpisany jest jedwab dla dworek królowej przeznaczony do wyrobu tkanicz, czyli krajek jedwabnych, wzorzystych, lub ozdobnej taśmy używanej na paski męskie i kobiece. Tkanie na krosienkach wzorzystych krajek byio ulubionym w średniowieczu zajęciem domowym kobiet, które przedstawiano czasem w miniaturach francuskich rękopisów obok przędzenia na kądzieli.

Wizerunki współczesne królowej Jadwigi nie dochowały się, z wyjątkiem jednego konwencjonalnego na majestatowej pieczęci królowej. Reprezentacyjny strój królowej, przedstawionej na pieczęci na tle bogatej dekoracji architektonicznej, ma formę typową dla XIV w. i najczęściej spotykaną. Suknia przylega aż do linii bioder; skrojona jest wąsko, poniżej bioder jest rozszerzona dużą ilością klinów i spływa w bogatych fałdach. Z widocznych na pieczęci akcesoriów wysoka korona i wysmuklę berło królowej utrzymane są w stylu rozwiniętego gotyku. Wizerunki królowej malowane w XIX w. czerpały już szczegóły stroju z pieczęci majestatowej.

362. Cingulum gfodiale nałożony na coue tfurmer, pas z ozdobnymi okuciami i zakończeniem, około 1390 r.

Szczegółem historycznym, który wiąis się bezpośrednio z królową Jadwigą, jest wzmianka w testamencie węgierskiej królowej Elżbiety (córki Władysława Łokietka), żony Karola Roberta. Królowa Elżbieta zapisała w testamencie w L380 r. wnuczce Marii złote crinale z dwoma złotymi orłami, a Jadwidze crinale ozdobione liliami andegaweńskimi. Crinale złote, czyli siatka na włosy według mody z drugiej połowy XIV w., była robiona z grubszych nitek złotych; na każdym węźle umieszczone były periy lub oprawne w złoto kamienie.

Siatką taką ujmowano włosy ułożone wokół policzków w splotach lub warkoczach; często crinale połączone było z obrzeżeniem ozdobnym fryzury i niskim diademem używanym w modzie francuskiej w XIV w.

Przy otwarciu grobu królowej Jadwigi w dniach 12 -14 lipca 1949 r. i przeniesieniu zwłok królowej do marmurowego sarkofagu znaleziono w trumnie fragmenty jedwabnych tkanin, częściowo zbutwiałych z powodu wilgoci. Po ukończonej konserwacji fragmenty tkanin odzyskały częściowo poiysk na ornamencie, kontrastujący z matowym tłem adamaszku.

Jeden z fragmentów-, który przy otwarciu trumny uznano za resztkę płaszcza królowej obszytego na brzegu jedwabnymi Irędzelkami, ma ornament palmety ujęty zaostrzonym owalem, złożonym z drobnych motywów roślinnej wici (363 a-e). Adamaszek ten jest niewątpliwie pochodzenia włoskiego. Manufaktura z końca XIV w. korzystała w kompozycji adamaszku z motywów użytych na tkaninie syryjsko--egipskiej, w której muzułmański tkacz umieścił w „sercu" palmety w miejscu włoskiego trój-liścia sylwetkę lampy meczetowej. Oprócz tkaniny płaszcza zachowały się resztki cienkiego jak muślin płócienka z zawicia okrywającego włosy królowej i dwa fragmenty adamaszków z dekoracją o podobnym układzie motywów, zapewne z sukni i całunu, którym okryto dało królo-

■um*¹