Strona100

Ileakcja palenia masy da się wyrazić w przybliżeniu następującym równaniem:

|,ft KC10_;{ -f 2 CuCO;, • Cu (OH), -f 9,5 S 3 CuCL + 1,5 KC1 H

+ 3 K₂S0₄ + 2 C0₂ + H..O + 6,5 SO,.

Omawiana masa jest wrażliwa na bodźce mechaniczne i mało

•    lida chemicznie.

Do mas ogni niebieskich oprocz lazuru górskiego stosuje się ł Inne sole miedzi, na przykład: malachit CuCO_;J • Cu(OH).,, siar-

•    n¹k miedziawy Cu₂S, rodanek miedziawy CuCNS, a także i miedź metaliczną.

W masach ogni niebieskich można stosować związki chloro-•iiganiczne. W tym przypadku obecność siarki nie jest konieczna. Czystość barwy płomieni najlepszych mas ogni niebieskich

•    wy kle nie przewyższa 25—30%.

W czasie drugiej wojny światowej Niemcy stosowali masę ognia białego o następującym składzie:

Azotan barowy Azotan potasowy Fluorek barowy Aluminium

Siarka

Azotan barowy nadaje płomieniowi odcień zielonkawy, azotan po-tuKowy — różowawy; przy jednoczesnej obecności obu soli otrzymuje się płomień barwy białej.

8 8. SUBSTANCJE ORGANICZNE UŻYWANE W MASACH OGNI SYGNALIZACYJNYCH

Lepiszcza stosowane w masach ogni sygnalizacyjnych nie powinny pogarszać barwy płomienia. Idealnym lepiszczem byłaby tuka substancja, która by podczas palenia dawała płomień niemal bezbarwny podobny do tego, który daje siarka, wodór lub tlenek węgla, palące się na powietrzu.

Według danych Tidemana i Sciborskiego¹ płomień substancji mganicznych spalanych na powietrzu jest całkowicie bezbarwny, tfdy owe substancje zawierają ponad 50% tlenu. Natomiast substancje zawierające mało tlenu nadają żółtą barwę płomieniowi. Przyczyną tego jest obecność w płomieniu niespalonych cząstek węgla.

Większość mas ogni sygnalizacyjnych ma ujemny bilans tlenowy; stwarza to warunki mało sprzyjające całkowitemu spaleniu lepiszcza.

A więc lepiszcza stosowane do wyrobu mas ogni sygnalizacyjnych powinny zawierać możliwie maksymalną ilość tlenu; szczególnie jest to ważne w przypadku mas ogni zielonych.

W tablicy 11, rozdział IV podano skład elementarny substancji organicznych, najczęściej stosowanych w masach ogni sygnalizacyjnych.

Spośród lepiszcz podanych w tej tablicy najodpowiedniejszym pod względem zawartości tlenu jest szelak, najgorszym kalafonia i żywiczany.

Skrobia i cukier nie są lepiszczami; zawierają jednak wiele tlenu i mogą częściowo i to z korzyścią zastąpić lepiszcza.

Metaldehyd (C₂H₄0)₄ był w swoim czasie bardzo polecany jako substancja palna do mas ogni sygnalizacyjnych. Stanowi on produkt polimeryzacji aldehydu octowego w niskich temperaturach.

Literatura patentowa (C/iem. Abs. 30, 7316, 1936) podaje, że jest korzystne wprowadzenie pewnej ilości urotropiny do mas ogni sygnalizacyjnych. Urotropina C₆Hi₂N4 zawiera 51,4% węgla (C), 8.6 % wodoru (H) i 40,0% azotu (N); ciepło tworzenia urotropiny jest ujemne (tablica 14); na powietrzu pali się niemal bezbarwnie, nieco niebieskawym płomieniem. Nie ma własności cementujących.

Polichlorek winylu (CH_U CHC1)„ był jako substancja chloro-organiczna najczęściej stosowanym składnikiem mas ogni zielonych i czerwonych w czasie drugiej wojny światowej. Polichlorek winylu jest to biały proszek lub ziarna o temperaturze mięknięcia około 80 C, o ciężarze właściwym 1,4 G/cm^:l, zawiera on 56% chloru. Rozpuszcza się w dwuchloroetanie i innych alifatycznych chlorowanych węglowodorach, plastyfikuje się trójkrezylofosfora-nem lub ftalanem butylu.

Ogrzewany do temperatury około 160 C rozkłada się z wydzieleniem chlorowodoru².

§ 9. METODY BADANIA MAS OGNI SYGNALIZACYJNYCH

Ocena mas ogni sygnalizacyjnych obejmuje oznaczenie światłości i barwności płomieni.

203

1

B. Tideman i S. Sciborskij:    Chimja gorienja, Leningrad

IU.1B.

2

Własności polichlorku winylu i chlorowanego polichlorku winylu podano w ksi;y/.cc:    A. Lazar jewa i M. Soroki na: Sintieliczeskije

smoły dla laków, Goschimiżdal, 1953.