Strona2,153 (skan by buby77)

NARZĄDY ZMYSŁÓW

Narząd smaku - język

Narząd smaku jest umiejscowiony w błonie śluzowej języka, podniebienia miękkiego, nagłośni i na tylnej ścianie gardła. Błona śluzowa pokrywająca język usiana jest brodawkami: stożkowatymi, nitkowatymi, okolonymi, liściastymi, grzybowatymi. Brodawki, odpowiedzialne za odbiór wrażeń smakowych, umieszczone są na górnej powierzchni języka. Brodawki okolone występują w liczbie od 8 do 14. Brodawki liściaste rozmieszczone są na brzegach bocznych tylnej części języka, a budują je pionowe fałdy błony śluzowej pokrytej nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. Między fałdami znajdują się rowki, w których występują przewody wyprowadzające ślinę.

Brodawki grzybowate leżą w przedniej części języka i na jego brzegach, między brodawkami nitkowatymi. Mają one postać grzybka, a pokrywa je cienki nabłonek. W nim właśnie występują kubki smakowe, które stanowią właściwy narząd smaku i dodatkowo odbierają wrażenie cieplne oraz dotykowe. Kubek smakowy jest jajowaty, ustawiony prostopadle do błony podstaw-nej.

Kubek smakowy nie dochodzi do powierzchni nabłonka, a komunikuje się z nią przez otworek smakowy. Brodawki nitkowate pełnią funkcję mechaniczną. Rozmieszczone są na całej powierzchni grzbietowej języka.

YV języku (lingua) wyróżniamy:

♦    nasadę;

♦    trzon;

♦    wierzchołek.

Język jest tworem mięśniowym. Tworzą go mięśnie wewnętrzne języka, są to: mięsień podłużny górny i dolny, poprzeczny, pionowy oraz mięśnie zewnętrzne języka: językowo-bródkowy, gnykowo-językowy i rylcowo-językowy; wszystkie te mięśnie to mięśnie poprzecznie prążkowane.

Język pokryty jest błoną śluzową. Na grzbietowej powierzchni błony śluzowej języka widoczna jest bruzda pośrodkowa, biegnąca od wierzchołka do otworu ślepego. Na powierzchni grzbietowej górnej języka znajdują się liczne brodawki grzybowate i nitkowate. Po bokach występują brodawki liściaste. Końcem języka odbieramy wrażenia smakowe słodkie i słone, na brzegach kwaśne, a na nasadzie gorzkie. Na spodniej stronie języka znajdują się wędzi-dełko i podjęzykowe gruczoły ślinowe, tzn. ślinianki podjęzykowe. Na nasadzie języka występuje skupienie tkanki limfatycznej w postaci migdałka językowego. Język jest szczególnie ważny podczas mówienia, żucia i połykania.

Rys. 87. Język

1. nagłośnia; 2. dołek nagłośniowy; 3. m. podniebienno-gardłowy; 4. otwór ślepy; 5. brodawki okolone; 6. brodawki nitkowate; 7. bruzda pośrodkowa języka; 8. koniec języka; 9. brodawki grzybowate; 10. brodawki liściaste; 11. bruzda graniczna; 12. migdałek podnie-bienny; 13. fałd językowo-nagłośniowy

153