strony118 119

Stwierdzenie o spełnianiu usług materialnych i niematerialnych przez infrastrukturę (odpowiednio) techniczną i społeczną nie jest w pełni adekwatne, gdyż:

•    do infrastruktury technicznej zalicza się urządzenia energetyczne, których działalność ma charakter produkcyjny,

•    do infrastruktury technicznej nie zalicza się świadczących usługi materialne: placówek handlowych, gastronomicznych i zakładów rzemieślniczych,

•    do infrastruktury społecznej nie zalicza się wielu instytucji IV sektora (instytucji naukowo-badawczych, towarzystw ubezpieczeniowych, biur konsultingowych, reklamowych itp.), świadczących usługi wyspecjalizowane wyższego rzędu na rzecz różnych firm.

Systemy infrastrukturalne obejmować mogą obszary różnej wielkości. W zależności od zasięgu oddziaływania poszczególnych urządzeń wyodrębniamy sieci o zasięgu lokalnym, regionalnym i krajowym. Podział ten dotyczy obu rodzajów infrastruktury.

Do pierwszej grupy, o zasięgu lokalnym, należą np. przychodnie lekarskie, apteki czy szkoły podstawowe oraz urządzenia komunalne, takie jak: transport miejski, wodociągi i kanalizacja, zakłady cieplne.

Do infrastruktury regionalnej zaliczamy: sieć dróg wojewódzkich, wodociągi obsługujące zespół miast, wojewódzką komunikację. Infrastrukturę regionalną tworzą szpitale czy przychodnie specjalistyczne, których zakres działania obejmuje wiele miejscowości, a nawet całe województwa itp.

Natomiast infrastruktura krajowa obejmuje: krajową sieć łączności, system elektroenergetyczny, koleje, sieć dróg państwowych, szpitale kliniczne, ośrodki naukowe czy wysoce wyspecjalizowane, obejmujące swym zasięgiem po kilka województw lub unikatowe w skali kraju.

Infrastruktura społeczna ma inny charakter niż techniczna. Składa się onu bowiem z sieci urządzeń punktowych, obsługujących sąsiednie obszary, Natomiast infrastruktura techniczna to sieci linii służących komunikacji, transportowi lub przesyłowi energii, wody itp. Oczywiście, istnieje wiele urządzeń związanych z tymi liniami i niezbędnych do ich funkcjonowania, jednak liniowy charakter infrastruktury technicznej, a punktowy infrastruktury społecznej stanowią ich cechy charakterystyczne.

Inwestycje infrastrukturalne najczęściej muszą wyprzedzać inwestycje w sferze produkcyjnej lub być prowadzone równolegle. Opóźnienia w rozwoju infrastruktury zmniejszają efektywność działalności produkcyjnej i obniżają jakość życia ludności.

Infrastruktura komunalna w miastach należy do sfery działań administracji lokalnej. Jej rozbudowa stwarza korzyści polegające na: przyciąganiu inwestycji (przemysłowe i usługowe), aktywizacji miasta, stwarzaniu nowych miejsc pracy i podnoszeniu dochodów ludności i miasta (w formie podatków)³⁷.

Urządzenia infrastruktury możemy podzielić na trzy podstawowe grupy:

I) urządzenia centralne (ujęcia wód i stacje filtrów, oczyszczalnie ścieków, główne punkty zasilania energetycznego, ciepłownie itp.), 2) magistrale (główne linie służące do przerzutu wody, ścieków i energii z urządzeń centralnych) oraz 3) sieć rozdzielczą (urządzenia bezpośrednio doprowadzające wodę, energię, gaz do miejsc odbioru lub odwrotnie - odprowadzające ścieki). Koszty jej budowy są w dużym stopniu proporcjonalne do uzbrojonej powierzchni.

W zależności od struktury przestrzennej miasta niezbędne jest poniesienie mniejszych lub większych nakładów na zagospodarowanie kanałów przesyłowych oraz kosztów na samo dokonywanie przemieszczeń, czyli nakładów na rozwój i funkcjonowanie infrastruktury miejskiej. Właściwe kształtowanie struktury miasta ma więc z tego powodu istotne znaczenie ekonomiczne. Na koszty przerzutów wpływa nie tylko ich masa i odległość, ale

¹¹ Rolę władz samorządowych i ich wpływ na działalność inwestycyjną przedstawiono w rozdz. 6.