strony122 123

gminie prawa podmiotowe do mienia (własność i inne prawa rzeczowe) oraz gwarantują jej możność samodzielnego prowadzenia gospodarki finansowej w oparciu o określone środki dochodowe [Gospodarka przestrzenna gmin, 1995, t. II, s. 23].

Obowiązujące przepisy ustawowe¹ zakreślają dwie zasadnicze sfery działań gminy:

1.    Wszelkie sprawy o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów, są jej zadaniami własnymi, gdzie w granicach prawa gmina działa samodzielnie, niezależnie od innych władz publicznych.

2.    Ustawy przewidują także możliwość poruczania zadań przez administrację rządową (w takich przypadkach gmina, wykonując zadania zlecone, podlega polityce rządu).

Zadania własne gminy realizują w ramach własnych środków finansowych, zaś zadania zlecone wykonywane są po formalnym zapewnieniu środków (dotacji) przez administrację rządową.

Zakres działań własnych gmin² można zaliczyć do czterech podstawowych grup:

•    zadania związane z infrastrukturą techniczną (m.in. drogi, ulice, wodociągi, kanalizacja, zaopatrzenie w energię, komunikacja publiczna),

•    zadania z zakresu świadczeń społecznych i usług niematerialnych (m.in. szkoły, żłobki, przedszkola, zakłady opieki zdrowotnej, pomoc społeczna, kultura),

•    zadania z dziedziny porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego

(m.in. zapewnienie porządku i bezpieczeństwa obywateli, ochrona przeciwpożarowa, bezpieczeństwo sanitarne),

• zadania z zakresu ładu przestrzennego i ochrony środowiska (m.in. zagospodarowanie przestrzenne, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska).

W odniesieniu do sfery planowania przestrzennego istnieje określona struktura planowania, z wyraźnie rozdzielonymi zadaniami organów państwowych i samorządowych oraz ustaloną zasadą nadzoru organów państwa nad realizacją zadań własnych gminy⁴¹. W skład tego systemu wchodzą m.in. opracowania określające politykę przestrzenną na poziomie: krajowym (koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju), wojewódzkim (plan przestrzennego zagospodarowania województwa) i gminnym (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy). Są one w stosunku do siebie nadrzędne.

Politykę przestrzenną na poziomie gminy określa opracowanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy⁴²,

sporządzone przez zarząd gminy. Następuje w nim określenie polityki przestrzennej gminy, przy uwzględnieniu uwarunkowali, celów i kierunków polityki przestrzennej państwa, określonej w opracowaniach wyższych szczebli.

Instrumentem tej polityki są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego⁴³. Plany miejscowe określają przeznaczenie oraz zasady zagospodarowania terenów. Stanowią one bezpośrednią podstawę decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Z opracowaniem planów miejscowych wiąże się sporządzenie prognozy skutków wpływu ustaleń planu na środowisko. ^{3 4}

1

¹⁹ Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym art. 6 i 8.

2

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie tery toriulnym art. 7 ust. I,

3

" Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatu i samorządzie województwu ustalają generalne kompetencje organów powiatu i samorządu wojewódzkiego w kwestii zagospodarowania przestrzennego.

W skróeic określane jako studium.

4

W skrócie określane jako plany miejscowe.