Tobołki polne
l — pokrój; 2 — kwiat; 3 — słupek i pręciki; 4 — łuszczynka; 5—7 — nasienie od strony bocznej, brzusznej i w przekroju poprzecznym; 8—11 — siewki (5—7 — wg Kulpy; pozostałe oryg.)
Roślina jednoroczna, ozima lub jara, wysokości 5—45 cm, naga, o zapachu czosnku. Łodyga bruzdkowana, nieco kanciasta grubości 3—4 mm, w górze rozgałęziona. Liście dolne odwrotnie jajowate, na ogonkach^ liście łodygowe podługowato strzałkowate, zatokowo ząbkowaneTtępo zaostrzone. Kwiaty białe. Kwiatostan groniasty, w czasie owocowania wydłużający się. Łuszczynki okrągławo jajowate, szeroko oskrzydlone, z głębokim i wąskim wycięciem na szczycie, długości około 15 mm. Szypułki mniej więcej długości łuszczynek. Nasiona rudawobrunatne, owalne, o powierzchni równolegle, łukowato, podłużnie żeberkowanej (pomarszczonej), spłaszczone, długości około 2 mm, szerokości 1,5 mm i grubości 1,0 mm. Kwitnie od IV do jesieni, niektóre okazy z kwiatami zimują. Roślina lecznicza i trująca.
Chwast pospolity na całym obszarze kraju na glebach ciężkich i lżejszych, zasobnych w węglan wapnia i próchnicę. Zachwaszcza okopowe, zboża (zwłaszcza jare) i inne rośliny uprawne w polu i w ogrodzie. Rośnie także na przydrożach i ugorach. W ciągu lata występuje kilka pokoleń.
Rozmnaża się z nasion. Nasiona pozostające w glebie mogą przez kilka lat zachować zdolność kiełkowania.
Siewki: hypokotyl długości 4—7 mm, grubości 0,5 mm, zielonawy, nagi. Liścienie okrągławo eliptyczne, długości 6—8 mm, szerokości 5— 8 mm, zielone, nagie, pierzasto i sieciowało unerwione; ogonki długości 5—7 mm. Epikotyl i najbliższe dalsze międzywęźla nierozwinięte, liście skrętoległe. W młodszych różyczkach liście okrągławojajowate, długości do 7 mm, szerokości 4,5 mm, na szczycie i w nasadzie zaokrąglone, na ogonkach długości 3—4 mm. W starszych różyczkach liście odwrotnie jajowate, o brzegach płytko sfalowanych, dołem klinowato zwężone w wydłużone ogonki; blaszki liściowe długości do 13 mm, szerokości 8 mm. Ogonki dwukrotnie dłuższe od blaszek, wąsko rynienkowate, u podstawy rozszerzone. Liście nagie lub brodawkowato omszone, jasnozielone, nieco matowe; liście dolne pod spodem sinawozielone. Nerwacja liści taka jak u liścieni. Roztarte liście pachną czosnkiem.
Siewki pojawiają się w jesieni, na wiosnę i z początkiem lata.
166