tomI (228)

230 Podstawy fizjoterapii

Jak już wspomniano, innym ważnym zjawiskiem jest miejscowa holc-sność punktowa (tender point). Tego rodzaju punkty lokalizują się w pobliżu objętych dysfunkcją stawów. Znajdują się one w głębokich warstwach mięśni, a ich wielkość nic przekracza 1 cm. Mają one charakter płaskich „abrzmień”, reagujących na ucisk ostrym, kłującym bólem.

Bolesność punktowa pojawia się nieomal od samego początku dysfunkcji, również w jej bezobjawowym okresie (np. już w stadium latens insufjitientia inte-ryertebralis). Mają one wówczas istotną wartość diagnostyczną, gdyż ich przykrę-gosłupowa obecność świadczy zazwyczaj o przeciążeniu znajdujących się na tym poziomie stawów międzywyrostkowych. Równie istotną cechą tych punktów jest to, że ich tkliwość (nadreaktywność bólowa) wzrasta podczas wykonywania ruchu w kierunku dysfunkcji, a znacząco maleje podczas ruchu w kierunku odwrotnym. Tą zależność wykorzystuje się zresztą w praktyce - nie tylko w celu dokładniejszego lokalizowania przeciążonego ruchowego segmentu kręgosłupa i określania kierunku dysfunkcji, ale i weryfikowania skuteczności zastosowanej procedury terapeutycznej. Okazuje się bowiem, iż np. w przypadku zablokowania, skuteczne uruchomienie stawu pociąga za sobą automatycznie zanik tkliwości bólowej w tych punktach. Doświadczenia te przyczyniły się także do pojawienia nowych sposobów

Rye. 104. Lokalizacja punktów bolesnych (tender points) dla odpowiednich segmentów ruchowych kręgosłupa (częściowo wg Jones’a).

terapii takich jak: „muscle energy technicar (Mitchell), z której rozwinęły się dalsze sposoby terapii likwidującej czynnościowe zaburzenia ruchomości stawowej, oparte o następcze pobudzanie i hamowanie odpowiednich grup mięśniowych, w których praktyczną miarą jest zanikanie owych „tender points".

Wzmożone napięcie mięśni po pewnym czasie (po okresie utajenia) prowadzi do powstania wrażliwych na ucisk lub nawet spontanicznie bolesnych zmian konsystencji (zgrubień) tkanki mięśniowej. Najczęściej tworzą się one w środku (wewnątrz) masy mięśniowej (miozy). Podobne zmiany miejscowe mogą być zlokalizowane w pobliżu przyczepu mięśnia, będące z kolei nadreaktywnymi bólo-wo na ucisk, zgrubieniami („obrzękami”) ścięgien (tendinozy).