na prasie tylko jednego sztywnego narzędzia; rolę drugiego narzędzia odgrywa ciecz, guma lub poliuretan. STa rysunku 4.41b pokazano kształtowanie hydrauliczne zewnętrzne. Bolę matrycy odgrywa ciecz zamknięta w naczyniu, którego jedną ścianą jest wytłaczana blacha. Przypadek zastosowania sztywnej matrycy i elastycznego stempla przedstawia rys. 4.41c.
Inną metodą wytłaczania jest kształtowanie za pomocą dużych mocy. Może ono być realizowane działaniem impulsu ciśnienia wywołanego w wodzie detonacją ładunku wybuchowego (rys. 4.41d) lub rozładowaniem iskrowym baterii kondensatorów. Do tej metody kształtowania zalicza się również wytłaczanie za pomocą impulsu pola elektromagnetycznego (rys. 4.41e), powstającego w chwili przepływu, przez odpowiednio ukształtowaną zwojnicę, ładunku elektrycznego uzyskanego z rozładowania kondensatorów. Ten ostatni sposób wytłaczania stosuje się do kształtowania wytłoczek z materiałów o małej prze-nikalności magnetycznej, a więc z aluminium, miedzi oraz ich stopów.
Przebieg procesu. Spośród omówionych metod wytłaczania najczęściej stosuje się wytłaczanie za pomocą sztywnych narzędzi. Poniżej rozpatrzono przebieg takiego procesu na przykładzie wykonania naczynia cylindrycznego.
d)
I!tb. 4.42. Przebieg procesu wytłaczania z dociskaczem naczynia cylindrycznego: a) początek procesu, b) kształtowanie wytłoczki, c) zakończenie procesu kształtowania, d) zależność między
siłą wytłaczania a drogą stempla
Jeżeli naczynie to ma być dość głębokie, a jego ścianka odpowiednio cienka, to wytłaczanie przeprowadza się z dociskaczem, w sposób pokazany na rys. 4.42. Siła P wywierana przez stempel na dno wytłoczki jest następnie przenoszona za pośrednictwem bocznych ścianek na jej kołnierz, który w- wyniku