str11 (19)

zostały zdemontowane, a w wersji Bk.534, dla której były przewidywane, nie zostały' założone.

Płoza ogonowa z amortyzatorem olejowo^ -powietrznym miała ostrogę, która rtiogła być wymieniana począwszy od płatowca nr 194 na kółko ogonowe o wymiarach 160 X 80 mm. Dla samolotu B.534 przewidywano także płozy umożliwiające jego eksploatację w trudnych warunkach zimowych.

PŁAT. Samolot B.534 miał dwa płaty o różnej rozpiętości, z których płat górny składał się z trzech, a płat dolny z dwóch części. Płat górny był prosty, dolny miał dodatni kąr wzniosu +2,1*. Konstrukcja każdego płata składała się z dwu metalowych dźwigarów i metalowych żeber połączonych nitami i śrubami. Krawędź natarcia płata, a w wersji Bk. 534 także środkowa część płata, pokryte były blachą. Reszta płata kryta była płótnem. Płat górny wyposażony był w kryte płótnem lotki. Piat dolny w serii pierwszej wyposażony był w łoża dla dwóch karabinów maszynowych, a we wszystkich seriach w wyrzutniki bomb typu Fantof. Górny płat wsparty był zastrzałami w kształcie litery N. Zastrzały wykonane były z profilowanych rur stalowych. Połączenia zastrzałów z płatami osłonięte były blachą. Początkowo każda „litera N” wykonywana była z trzech osobnych rur, później wykonywana była jako całość. Połączenia płatów wzmocnione były dodatkowo profilowanymi linkami.

USTERZENIE. Usterzenie w układzie klasycznym składało się ze statecznika poziomego i steru wysokości oraz statecznika pionowego i steru kierunku. Konstrukcja usterzenia metalowa, składała się z dźwigarów i żeber, pokrycie usterzenia było płócienne. Statecznik poziomy, o możliwości regulacji kąta natarcia w locie w zakresie -f2,5° do —2°, wsparty był dwoma parami zastrzałów.

UZBROJENIE. Serię pierwszą samolotów B.534 wyposażono w dwa karabiny maszynowe w kadłubie i dwa na dolnym płacie. Seria druga, trzecia i czwarta miała cztery karabiny maszynowe umieszczone po dwa na bokach kadłuba.

Wersja Bk.534 uzbrojona była w dwa karabiny maszynowe, po jednym na każdym boku kadłuba w oprofilowanych gondolach i w karabin maszynowy lub działko umieszczone między cylindrami silnika. Karabiny maszynowe Wz. 30 miały kaliber 7,92 mm. W kilku czechosłowackich samolotach Bk.534 zainstalowano działko Oerlikon FFS 20 o kalibrze 20 mm. Słowackie samoloty tej wersji latały w większości z działkiem MC/FF 20 o tym samym kalibrze — była to budowana w Niemczech wersja działka Oerlikon. Spust karabinów maszynowych był początkowo elektryczny, później mechaniczny, język spustowy znajdował się na drążku sterowym. Synchronizację strzałów z obrotami śmigła zapewnia! synchronizator wz. Samek. Zapas pocisków w B.534, zależnie od ułożenia amunicji, wynosił 250—300 sztuk na jeden karabin maszynowy, czyli razem 1000—1200 sztuk w B.534 i 750—900 sztuk w Bk. 534. Celowanie odbywało się za pomocą celownika optycznego, umieszczonego przed wiatrochronem.

Wszystkie samoloty typu B.534 dostosowane były do zrzucania 6 bomb po 10 kG lub 4 bomb po 20 kG, ewentualnie rakiet oświetlających i świec dymnych.

ZESPÓŁ NAPĘDOWY. Samolot B.534 napędzany był francuskim silnikiem Hispano-Suiza 12 Ydrs. Był to dwurzędowy, chłodzony cieczą dwunastocylindrowy silnik o układzie cylindrów w kształcie litery V. Silnik ten był produkowany w Czechosłowacji w dwóch wytwórniach: w Avii jako Avia 12 Ydrs i w CKD jako CKD 12 Ydrs. W wersji Bk.S34 zastosowano ten sam silnik 12 Ycrs, przystosowany do zamontowania między cylindrami działka lotniczego.

Silnik był wyposażony w sprężarkę i reduktor obrotów o stosunku obrotów 2:3. Moc startowa silnika wynosiła przy prędkości obrotowej 2400 obr/min 650 KM, a moc nominalna przy tych samych obrotach 750 KM, jednostkowe zużycie paliwa zaś 285 g/KMh. Cylindry silnika miały pojemność 36,05 1, stopień sprężania wynosił 5,8.

Chłodnica płynu chłodzącego silnik znajdowała się pod kadłubem, na wysokości płata, i zawierała 73 litry wody. Z przodu chłodnica miała żaluzje, z których dwie były demontowane w lecie. Chłodnica oleju była umieszczona pod silnikiem. Rozruch silnika elektryczny lub sprężonym powietrzem.

Śmigło dwułopatowe, w pierwszej, drugiej i trzeciej serii drewniane, wzmocnione metalowymi bandażami, w serii czwartej i w wersji L!k. 534 metalowe — firmy Letov, o średnicy 3,1 m.

Paliwo do silnika dostarczane było przez dwie pompy AM bezpośrednio do sześciu gaźników ó'o!ex. Zbiorniki paliwa w wersji B.534 znajdowały się w kadłubie za silnikiem i miały pojemność 90 1 i 257 1 oraz 90 1 i 96 1 w wersji Bk.534. Zbiornik oleju, umieszczony także za silnikiem, miał pojemność 38 1. Wersja Bk. 534 wyposażona była w dodatkowy zbiornik o pojemności 65 1, umieszczony w środkowej części górnego płata.

KABINA PILOTA. Kabina znajdowała się w połowic długości kadłuba. serii pierwszej, drugiej i trzeciej kabina-była odkryta, z przodu osłonięta wiatroebronem, w czwartej serii *i w wersji Bk.534 kabina była zakryta. W' roku 1936 zespół konstrukcyjny inź. Novotnego opracował dla pierwszych trzech serii kabinę zakrytą, którą można było zainstalować bez większych zmian w konstrukcji płatowca. Kabina taka zapewniała lepszą widoczność, niż kabina w serii czwartej. Lotnictwo czechosłowackie kabiny tej nie używało, dopiero po zajęciu Czechosłowacji Luftwaffe użyło jej, modernizując samoloty starszych serii. W serii czwartej i w Bk. 534 osłona kabiny wykonana była z profilowanego szkła Rhodoid o grubości 4 mm. Wnętrze kabiny ogrzewane było ciepłym powietrzem pobieranym od chłodnicy wody. Fotel pilota mógł być regulowany w zakresie 150 mm, a pedały 80 mm. Wyposażenie kabiny uzupełniały rakietnica z 10 rakietami i maska tlenowa zez. 37. Seria czwarta i wersja Bk. 534 wjposażone były w radiostację wz. 35.

TYPOWE MALOWANIE

SAMOLOTU

Samoloty B. 534 i Bk. 534 lotnictwa czechosłowackiego: boki i góra kadłuba, górne powierzchnie płatów i ustrzerzenia o-raz podwozie były malowane w kolorze ciemnozielonym (khaki). Zieleń na krawędziach natarcia płatów i usterzenia przechodziła na ich dolne powierzchnie. Spód kadłuba, dolne powierzchnie płatów i stateczników były w kolorze srebrnym. Od płatowca nr 377 przewidywano i prawdopodobnie zastosowano kolor jasnoszaro-niebieski.

Na bokach kadłuba znajdowało się godło pułku o wymiarach 45—50 cm, literowe oznaczenie eskadry, numer samolotu w eskadrze. W okresie mobilizacji godła pułków zostały zamalowane, a dolne powierzchnie we wszystkich samolotach przemalowano na kolor jasnoszaroniebieski.

Samoloty używane przez policję: zamiast ciemnej zieleni miały zieleń szmaragdową. Krawędzie natarcia malowane na czerwono. Litery rejestracyjne czerwone z białą obwódką. Znaki lotnictwa wojskowego i policji malowane były na płatach i sterze symetrycznie.

11