wstęp do teorii polityki img 145

154

sowanymi środkami. Ponieważ prawo międzynarodowa nie zawiera powszechnej normy o obowiązku udzielenia pomocy ofierze agresji lub obowiązku udzielenia pomocy prześladowanej lub masakrowanej przez, władze krajowe ludności, interwencja humanitarna obejmuje zatem działania polegające na użyciu siły zbrojnej przez, państwo lub grupę państw na obszarze innego państwa, bez. jego upr/.edniej zgody i bez akceptacji Rady Bezpieczeństwa ONZ, w celu ochrony osób, których los jest poważnie zagrożony na terytorium tego państwa³⁵.

Interwencja w wewnętrzne sprawy danego państwa znajduje swoją podstawę, kiedy:

•    odbywa się na prośbę danego rządu;

•    jest kontrinterwencją skierowaną przeciw interwencji innego państwa, której celem jest ochrona państwa poddanego interwencji oraz zasady nieinterwencji;

•    jest podejmowana w celu samoobrony;

•    jest podejmowana z pobudek humanitarnych w celu ochrony obywateli państw obcych na terytoriach tych państw oraz obywateli własnych i innych państw za granicą;

•    jest sankcją za naruszenie praw człowieka³⁶.

Interwencja humanitarna oznacza użycie siły zbrojnej przez jedno lub więcej państw' na terytorium innego państwa, bez jego przyzwolenia, w celu ochrony lub powstrzymania znacznego i masowego.pogwałcenia fundamentalnych praw człowieka, bez względu na narodowość ofiar. Zatem prawo do interwencji humanitarnej stoi w sprzeczności z zasadą suwerenności państw pojmowanej w sposób absolutny. Suwerenność powinna być traktowana jako prawo dające możliwość wypełniania przez państwo swoich funkcji zaś sama zasada suwerenności jest elastyczna i zmienia się wraz. ze zmianą funkcji samego państwa³⁷.

Gareth Evans i Mohamcd Sahnoun twierdząz kolei, żc argumenty, które są niezbędne dla zapobiegania czystkom etnicznym, głodowi, ludobójstwu i innym tego typu działaniom to nie kwestia ustanowienia „prawa do interwencji” lecz raczej zasady „odpowiedzialności za ochronę” (responsibility to protectf*. Użycie terminu „odpowiedzialność za ochronę” ma trzy zasadnicze zalety:

•    określa problem z pozycji tych, którzy potrzebują wsparcia, a nie tych którzy

planują interwencję;

³⁵ Ibidem.

^y> Irena Popiuk-Rysińska, Suwerenność w rozwoju stosunków międzynarodowych, Warszawa: Elipsa s. 21 U. Zob. Gidon Gottlicb, Nation Against State: A New Approach to Ethnic Conflicts and Dedine ofSovereignty, Strasbourg: Council of Europę 1993.

^Sł Barend ter Haar, Peace or Humań Rights?: The Dilemma of Humanitarian Intemention, The Hague: NJIR „Clingendaer 2000, s. 8,34.

³⁸ Gareth Evans, Mohamed Sahnoun, „The Responsibility to Protect”, Foreign AJfairs, 2002, Vol. 81, No. 6, s. 99-110.