wstęp do teorii polityki img 32

Ryszard Zięba

II. Cele polityki zagranicznej państwa

Polityka zagraniczna stanowi rodzaj działalności celowej państwa na arenie międzynarodowej^{1 2}. O celowym charakterze działań państwa świadczy sprzężenie ich z określonym typem świadomości społecznej (potrzeb, wartości, idei, itp.), która występuje jako czynnik motywujący, programujący i organizujący cały tok działań, a także - jako kształtujący oceny o tychże działaniach³. Ważnym elementem świadomości wpływającej na politykę zagranicznąpaństw jest nauka o stosunkach międzynarodowych, która może spełnić funkcję informacyjną, prognostyczną, eksper-tyzowo-doradczą, a także ideologiczną.

1. Rozumienie celu polityki zagranicznej

W najbardziej ogólnym znaczeniu cel. jest zawsze pożądanym stanem spraw, do którego dany podmiot dąży, podejmując odpowiednie przedsięwzięcia dla jego osiągnięcia. Za cel można także uznać przedmiot (obiekt) zamierzonych działań lub punkt centralny jakiejś akcji³. Natomiast przez cel polityki zagranicznej państwa można rozumieć jak czyni to Kalcvi J. Holsti - „wyobrażenie przyszłego stanu spraw' oraz przyszłego oznaczenia warunków, które rządy za pośrednictwem indywidualnych twórców polityki zamierzają spowo-dow'ać poprzez wywieranie wpływu na zewnątrz oraz poprzez zmianę lub podtrzymanie zachowania innych państw”⁴.

1

   Na takim założeniu, odwołując się do socjologicznej teorii Talcotta Parsonsa, oparł swoją całościową interpretację polityki zagranicznej George Model ski, zob. idem, A Theory oj Foreign Policy, London: Praeger 1962. W literaturze polskiej ujęcie polityki zagranicznej w kategoriach działania prezentują m.in. autorzy pracy zbiorowej: Edward J. Pałyga, Janusz Symonides (red.). Teoretyczne problemy polityki zagranicznej, Warszawa: IG KR SGPiS, 1978.

2

   Por. Józef Kukułka, „Polityka zagraniczna jako element procesu oddziaływań międzynarodowych”, Stosunki Międzynarodowe, t. 4 (1987), s. 1213.

3

   Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN 1978,1.1. s. 235.

4

* K. J. Holsti, InternationalPolitics: A Frameworkfor Analysis, Englewood Clifłs N.J.: Prcnticc-Hall 1967, s. 126.