Untitled Scanned 06 (12)

Motyw poliginiczny często przewija się na kartach literatury, szczególnie dotyczącej dawanych czasów. Można go spotkać w formie przypowieści nawet w Nowym Testamencie. Jezus mówi tam o panu młodym, do którego miałoby przybyć dziesięć panien. Według przypowieści udaje się to połowie z nich, gdyż są „roztropne”¹⁰. Niemiecki teolog Hu-bertus Mynarek sądzi, nieco prowokacyjnie, że ten, który tę przypowieść opowiedział, sam widział siebie jako owego pana młodego¹¹. Jezus rozbudowuje tę poliginiczną wizję przenosząc ją na raj: „Wtedy podobne będzie królestwo niebieskie do dziesięciu panien, które wzięły swoje lampy oliwne i wyszły na spotkanie pana młodego”¹². Nie jest to opis stanu realnego, jednak oddaje coś, co jest dla mężczyzn tak fascynujące, że również, przynajmniej według interpretacji cytowanego teologa, Jezus nie mógł się temu oprzeć. Zresztą niektóre wątki ze Starego Testamentu tę skłonność podbudowywały, by wspomnieć o licznych żonach Salomona¹³.

Pojawienie się i praktykowanie poliginii (w spolszczeniu: wielożeństwa) ma wiele przyczyn. Jedna z nich to różnica w nasileniu popędu seksualnego mężczyzn i kobiet. Zainteresowanie seksem przeciętnego mężczyzny jest kilka razy większe niż przeciętnej kobiety. Dodatkowo zainteresowanie kobiet seksem znacznie spada po urodzeniu dziecka. Jak pisze psychiatra i neurofizjolożka Louann Brizendine, „miłość do dziecka i karmienie piersią [...] powodują u wielu kobiet obniżenie popędu seksualnego”¹⁴. Pojawienie się dziecka obniża popęd seksualny mężczyzn w dużo mniejszym stopniu niż kobiet. Obserwacja tej zmiany zachowania kobiet była wśród niektórych ludów jednym z powodów przyjmowania poliginicznej formy małżeństwa; nie był to oczywiście jedyny powód, ale należy go odnotować.

Poliginia może być, jak monogamia i jak każde inne małżeństwo, otwarta lub zamknięta. Otwartą spotykamy czę-sio w Afryce, na przykład wśród ludów z terenów dzisiejszej Nigerii, gdzie żony mają domostwa oddalone od domostwa męża, wiodą na wpół niezależne życie i mają oficjalnych kochanków. Poliginię zamkniętą spotykamy u Arabów, w tym współczesnych.

A czy kobiety nie mają skłonności, by mieć więcej niż jednego męża na raz?

3. ONA JEDNA I ICH WIĘCEJ NIŻ JEDEN

Kobiety miały i mają skłonność do posiadania więcej niż jednego męża, choć nie występuje ona tak często, jak w przypadku mężczyzn chcących więcej niż jednej żony. Dla kobiety korzystna jest sytuacja, w której obok jednego męża ma drugiego mężczyznę czy to „w zapasie” jako alternatywę, czy to jako stałe uzupełnienie pierwszego. W środkowej Europie (południowa Polska, północne Czechy i Słowacja) występuje powiedzenie, że kobieta potrzebuje trzech mężczyzn - „pierwszy, żeby kwiaty słał, drugi, żeby pieniądze miał, trzeci, żeby szału dał”. Niekiedy do /.uspokojenia tych trzech potrzeb kobiety zdolny jest jeden mężczyzna, ale jest to rzadkością i raczej przez krótki okres czasu. Jednak w skali danej społeczności te kobiety, które chciały mieć więcej niż jednego męża, były zwykle /.dominowane przez mężczyzn, którzy chcieli więcej niż jedną żonę.

Tym niemniej model zwany poliandrią (gr. poli - wielu, andros - mężczyzna bądź mąż; w spolszczeniu: wielo-męstwo) istnieje w ludzkich społecznościach, zwykle jako mniejszość, niekiedy niezauważalnie. Najczęściej takie małżeństwo zawierają bracia. Dużo rzadziej mąż godzi się na to, by drugim mężem jego żony stał się obcy mężczyzna.

17