Zasady Wykładni Prawa L Morawski2

a « ■

Zasady wykładni prawa ■ ■ =

kowych, znaczenie tekstu prawnego. Przyjęcie takiego swoistego znaczenia tekstu prawnego, ustalonego na podstawie wykładni funkcjonalnej (celo-wościowej) będzie prowadziło zawsze do wykładni rozszerzającej lub zwężającej”. Do wspomnianego orzeczenia dodać tylko należy, że rozszerzenie względnie zwężenie znaczenia może być rezultatem zastosowania nie tylko wykładni funkcjonalnej, ale również systemowej. Wskazać także należy, że wykładnia rozszerzająca i zwężająca może być również rezultatem zastosowania wykładni językowej, a to wtedy, gdy rozszerzamy lub zwężamy na przykład zwykłe lub też przeważające rozumienie pewnych pojęć, czy wyrażeń, pozostając jednak w ramach możliwego znaczenia językowego interpretowanych zwrotów.

Inna, mniej popularna w naszym kraju, chociaż dość rozpowszechniona na przykład w krajach romańskich, interpretacja pojęć wykładnia literalna, rozszerzająca i zwężająca zakłada badanie relacji między wykładnią językową a tzw. wykładnią intencjonalną nazywaną także wykładnią genetyczną tj. wykładnią przepisu zgodną z wolą i intencjami prawodawcy. W myśl tej interpretacji o wykładni literalnej mówimy wówczas, gdy przyjmujemy dosłowne znaczenie językowe, ponieważ to, co powiedział nor-modawca pokrywa się z tym, czego chciał (idem dbdt ąuam volu.it), o wykładni rozszerzającej natomiast wtedy, gdy przyjmujemy znaczenie przepisu szersze od znaczenia językowego, gdyż normodawca powiedział mniej niż zamierzał (minus dińt ąuam voluit), a o wykładni zwężającej wówczas, gdy przyjmujemy znaczenie węższe od językowego, ponieważ nor-modawca powiedział więcej niż zamierzał (plus dińt ąuam voluit)\ Ze względu na problemy związane z określeniem woli, czy intencji prawodawcy, które są szczególnie trudne w przypadku, gdy normodawca jest instytucją kolektywną, taką na przykład jak parlament, a także ze względu na daleko posunięty proces instytucjonalizacji procesów legislacyjnych, który często wręcz uniemożliwia identyfikację osób biorących udział w podejmowaniu decyzji prawodawczych, ten sposób rozumienia pojęć wykładnia literalna, rozszerzająca i zwężająca wyraźnie traci na znaczeniu. Podnosi ten fakt również SN w swojej uchwale z 17 października 2001 r. (III CZP 49/00, OSNC 2001/4/53; por. rozdz. VIII).

¹ Interpreting Statutes. A ComparatxVe Study, ed. D. N. MacCormick, R. Summers, Dart-mouth, Worcester 1991, s. 218. Do takiego rozumienia pojęcia ■wykładni literalnej odwołuje się na przykład SN w uchwale z 17.01.2001 (III CZP, 49/00, OSNC 2001/4/53).