Zasady Wykładni Prawa L Morawski"3

w * * Rozdział XII. Wnioskowania prawnicze * *> *

pretacyjnych tekstu prawnego, nie da się wyprowadzić z niego normy prawnej „pasującej” do rozpoznawanego w sprawie stanu, a jednocześnie kiedy są w tym tekście regulacje dotyczące kwestii o bardzo bliskim podobieństwie do przedmiotu rozstrzygnięcia. Dopiero wówczas można mówić o istnieniu luki prawnej, którą da się ewentualnie usunąć w drodze analogii legis (uchwała SN z dnia 24 stycznia 2007 r., III CZP 145/06, LEX nr 209051, Biul. SN 2007/1).

Podkreślić też należy, że bywają sytuacje, w których luki nie da się usunąć w sposób zgodny z prawem, ani w drodze wykładni sensu strkto ani też w drodze wykładni sensu largo. Sam zatem fakt, że w danej sprawie z logicznego punktu widzenia dane wnioskowanie mogłoby być zastosowane nie oznacza, że będzie ono prawnie dopuszczalne (na przykład w prawie karnym nie jest wolno stosować analogii na niekorzyść oskarżonego, a w prawie podatkowym - na niekorzyść podatnika). Sąd oceniając zastosowanie wnioskowań prawniczych musi zatem rozważyć dwie kwestie. Po pierwsze, czy zastosowanie danego wnioskowania jest z logicznego punktu widzenia możliwe i po drugie, czy jest ono prawnie dopuszczalne. Gdy któryś z wymienionych wyżej warunków nie jest spełniony konieczna staje się interwencja prawodawcy¹.

2. Ogólne zasady stosowania analogii i argumentum a contrario

W orzecznictwie i doktrynie rozwinięto cały zespół reguł dotyczących zasad stosowania analogii i wnioskowania z przeciwieństwa. Wobec tego, iż analogia i wnioskowanie z przeciwieństwa prowadzą do przeciwstawnych rezultatów bardzo ważnym i złożonym problemem jest zagadnienie, kiedy jest dopuszczalne stosowanie analogii, a kiedy argumentum a contrario. Oczywista jest reguła, iż wtedy, gdy wolno jest stosować analogię, to nie wolno jest stosować argumentum a contrario i vice versa. W obrazowy sposób przeciwstawność wnioskowania z analogii i a contrario przedstawia SN w następującym wywodzie: „Wykładnia logiczna art. 21 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 6 lipca 1982 roku może w rozważanej sytuacji polegać na zastosowaniu jednego z dwóch przeciwstawnych wnio-

• *■ 223 ***

K. Kolasiński, SN a 1K - zbieżność i rozdzielność funkcji, „Przegląd Sądowy" 1992/4, s. 38.