63363 Zasady Wykładni Prawa L Morawski#9

* ■ ■ Rozdział XII. Wnioskowania prawnicze ■

luka, którą należy usunąć opierając się na treści art. 108 k.c., który wprowadza generalny zakaz zawierania umów z samym sobą²⁸. Na orzeczenie z 1969 r. powołuje się również SN w uchwale z 19 marca 1996 r. (III CZP 19/96, OSNC 1996/7-8/97): „Jak już wyjaśnił Sąd Najwyższy, luka wprawie występuje nie tylko wtedy, gdy dla danego stanu faktycznego brak jest w ogóle uregulowania, ale także wówczas, gdy istnieje uregulowanie ogólne, które można odnieść do tego stanu faktycznego, ale które jest całkowicie nieadekwatne do uzasadnionych potrzeb społecznych”.

Zakaz stosowania analogii odnosi się nie tylko do luk aksjologicznych, ale także do tzw. luk swoistych²⁹. Luka swoista polega na braku przepisów wykonawczych, które zgodnie z ustawą powinny zostać wydane³⁰. Mając na uwadze okoliczność, że zakaz stosowania analogii do luk aksjologicznych nie ma charakteru bezwzględnego, można się oczywiście zastanawiać, czy także zakaz stosowania analogii do luk swoistych nie dopuszcza wyjątków. Wydaje się jednak, że ze względu na szczególnie mocno akcentowany w orzecznictwie naszego TK zakaz domniemywania kompetencji organów państwowych konstrukcja tworzenia przepisów wykonawczych przez sądy w drodze analogii nasuwać by musiała bardzo poważne zastrzeżenia. W tym duchu wypowiada się właśnie TK stwierdzając kategorycznie, że nie jest on powołany do wskazywania konkretnych rozwiązań legislacyjnych, które mogłyby usunąć lukę wynikającą z zaniechania regulacji ustawowych, które były konstytucyjnie zapowiedziane (postanowienie TK z 27 maja 2003 r., S 2/03, OTK-A 2003/5/46). Generalnie przyjąć można, że niedopuszczalne jest wnioskowanie z analogii, tak legis jak i iuris, w sytuacjach określonych w regułach odstępstwa, a więc wtedy, gdyby prowadziło ono ad absurdum, do rezultatów rażąco niesprawiedliwych lub nieracjonalnych, a także do rażącej sprzeczności z konstytucją lub oczywistego błędu legislacyjnego.

W sytuacjach, w których luki nie da się usunąć w sposób zgodny z prawem ani w drodze wykładni ani w drodze analogii lub innych wniosko-

²³ Art. 108. Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.

²¹¹ Więcej na temat luk por. rozdz. VII.

³⁰ Por. K. Opałek, J. Wróblewski, op. cit., s. 109.

£ii 239 ■■*