Zasady Wykładni Prawa L Morawski#3

* * ■ Rozdział XII. Wnioskowania prawnicze

nia uchwał zgromadzenia wspólników, gdyż ratio legis zaskarżania tych uchwał przez odwołanych członków organów spółki jest analogiczne do zaskarżania przez takich członków uchwał rady. Tą rado legis jest ochrona stabilności stosunków spółki oraz zapewnienie bezpieczeństwa obrotu, do czego prowadzi eliminacja podmiotowo nieograniczonej dopuszczalności zaskarżania uchwał (wyrok SN z dnia 20 stycznia 2009 r., II CSK 419/08, LEK nr 491555).

Zajmijmy się teraz nieco bliżej zasadami stosowania analogii legis. Zakaz stosowania analogii w prawie karnym wywodzi się, jak mówiliśmy, z zasady nullum crimeri, nulla poena sine lege oraz z zasady in dubio pro reo²⁰. Zasady te wyprowadza TK z art. 42 Konstytucji (wyrok TK z dnia 13 stycznia 2005 r., P 15/2002, OTK-A 2005/1/4). Jak to ujmuje SN „Do odpowiedzialności karnej nie wystarczy zatem jedynie podobieństwo czynu zarzucanego do czynów wyczerpujących znamiona określonego typu czynu zabronionego” i musi ona ściśle wynikać z przepisów ustawy (SN z 12.11.2003, V KK 139/03, OSNKW 2003/1/2394). Zakaz stosowania analogii w prawie karnym ma jednak, a właściwie miał, dwie rozmaite interpretacje. W myśl pierwszego poglądu przyjmuje się, że niedopuszczalna jest tylko analogia na niekorzyść sprawcy, natomiast nie ma żadnych przeszkód, by stosować analogię na korzyść sprawcy. Pogląd drugi odwołując się do zasady rygoryzmu i zamkmętości regulacji prawnokamej zakłada, że wszelkie uprawnienia i obowiązki stron w postępowaniu karnym muszą wynikać wprost z przepisów ustawy i w związku z tym jakakolwiek analogia jest niedopuszczalna. Pogląd pierwszy zdecydowanie dominuje w naszym orzecznictwie i pełniej odpowiada zasadzie in dubio pro reo, na której opiera się porządek prawnokarny w państwach liberalno-demokratycznych. Jak się wydaje, nie jest również sprzeczne z zasadą in dubio pro reo nie tylko stosowanie analogii na korzyść oskarżonego, ale również stosowanie jej w tych wszystkich przypadkach, gdy nie działa ona na niekorzyść oskarżonego, a więc na przykład w różnych sprawach proceduralnych, Trzeba jednak wskazać, iż zdaniem niektórych stosowanie analogii na korzyść oskarżonego nie powinno się odbywać kosztem interesów innych osób, a zwłaszcza pokrzywdzonego²¹. Klasycznym przykładem zasto-

²⁰    J. Nowacki, op. cit., s. 77, 213.

²¹    L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2000, s. 17. Por. też wyrok ?, 6 lipca 1999 r,, sygn. P. 2/99, OTK ZU Nr 5/1999/103; wyrok TK z 20.02.2001, P 2/00, OTK 2001/2/32; wyrok TK z 13.01.2005, P 15/02, OTK-A 2005/1/4.

m a ■ 233 ■ ■