Zdjęcie1210 (2)

drugie, socjologii! Znanieckiego by|. a początkowaną przez jego prace filoJfN przezwyciężenia odwiecznego przoetai ⁰ pomiędzy koncepcjami ..subiektywistJ^twi, i „obiektywistycznymi", nominalist_v?^yn,i" i realistycznymi, psychologistycznymi j^hnl gistycznymi itd. Po trzecie, była to orySj⁰* próba pogodzenia punktu widzenia huma ⁿ* tycznego, uwzględniającego obecność w _p^^ls' sach społecznych podmiotów świadomy^' z normami pracy naukowej, wykształcony^ przez przy rodoznawstwo i naturalistyczną fy₀J zofię nauki Po czwarte, wreszcie, była to próba zespolenia europejskich i amerykańskich tradycji intelektualnych.

Myślicielami najbliższymi intelektualnie Znanieckiemu byli, jak się zdaje, dwaj uczeni prawie całkowicie dziś zapomniani: Robert Mac-Iver i Howard Becker. Nie ma tu jednak miejs-ca, aby porównać ich poglądy teoretyczne z po-glądami Znanieckiego. Byli to zresztą raczej koledzy niż mistrzowie. Wśród mistrzów (użyjemy tego słowa, choć Znaniecki określał się jako samouk w socjologii) na pierwszym miejscu należy wymienić (nie cofając się jut do sprawy źródeł poglądów filozoficznych, na które mocno oddziałali Schiller i Bergson) Thomasa i Slmm-)a. Wiemy Już, Jak bliskio były przez wiolo lat związki Znanieckiego z Thomasom: w okresie pracy nad Chłopem polskim poglądy tych dwóch uczonych były niemal nie do odróżniania, choć każdy z nich zachował swą Indywldu* ainość naukową.

Sprawa pokrewieństwa teorotycznogo z Slmmlom wydaje się bardziej skomplikowana, tym bardziej że nie wchodziły w grę żadne kontakty bezpośrodnla. Nlo lost wszakże wykluczone, Iż rację ma lloskott, który pisze, io „(„.) gdyby Simmol kontynuował awo Krótkotrwale, ale owocne, zainteresowania socjologiczne, Jego myśli i badania poszłyby w kierunku obranym

top natrafili na próbie* obaj byli filozofami i w

* i>iS^sl'ł^t)l"Ł^uw i^S9in^l0, ^l£°

zuancnlu danych, leci rów-n* BHl metodologicznych, które "^l*Li a«lo ignorują lub rozwiązują w «po-"f'hop»y, Obu odpychały zwalczające zią rtdy skrajnego naturalizmu i mistycznego idcaltou, organicystyczne i atomistyczne kon-‘_cpcj_C społeczeństwa, fałszywa dychotomia stajni i zmiany. Obaj włożyli wiele wysiłku _w artykulację socjologii jako odrębnej nauki, posiadającej swe własne pojęcia, techniki i problemy. Na koniec, obaj stwierdzili z niezwykłą jasnością, że zachowanie się ludzkie jest związane z organizacją i obiektywizacją subiektywnych reakcji na sytuacje"¹⁴¹.

Nie należy również wykluczać, że na socjologiczne myślenie Znanieckiego spory wpływ wywarł Durkheim. Występuje tu swego rodzaju zależność przez opozycję, albowiem właśnie sprzeciw wobec stanowiska Durkheima ogromnie pomógł Znanieckiemu — zwłaszcza we wcześniejszym okresie - w artykulacji własnych poglądów,

Niezmiernie ciekawym problemem jest również stosunek Znanieckiego do Maxa Webera. Biorąc pod uwagę same wypowiedzi autora Sodo! /lołlons niewiele da się na ten temat powiedzieć, Z drugioj strony nie uloga wątpliwości, że ni), teoria czynności społecznych nie ma w socjolog!! kluiycznoj żadnej bliższo] analogii niż teoria czynności społecznych Webera, Wflżnlojizo od pytania, jakie były źródła teorii socjologicznej Znanieckiego, est to, laki wpływ ono samu wywarła, W skuli polskiej sprawa jost bodaj stosunkowo prosta, choć do zbadania pozostaje, w Jakiej mierze Jogo

wilowlt (OlinHilil, Snoptt

ni a, iiSlIi Ml lu Hf uyti, J1