Zzz1474

650 I Rozdani 43 VII E

(2) W nieobecności czynnika wewnętrznego witamina B₁₂ jest wchłaniana w bardzo małych ilościach w wyniku dyfuzji. Wówczas jedynie spożywanie bardzo dużych ilości witaminy może zapobiec powstaniu anemii złośliwej (niedokrwistości Addisona i Biermera).

4. Absorpcja jonów Ca²* w jelicie cienkim zapewnia równowagę jonów Ca²* w ustroju. W warunkach prawidłowych jest wchłanianych około 25-80% jonów Ca²* dostarczanych w diecie (1000 mg).

a.    Wchłanianie jonów Ca²* odbywa się za pomocą nośnika białkowego w błonie komórkowej, aktywowanego przez witaminę D.

(1)    Witamina D₃ jest przekształcana w wątrobie w 25-hydroksywitarninę D₃.

(2)    Nerki przekształcają 25-hydroksywitaminę D₃ w 1,25-dihydroksywita-minę D₃ w reakcji regulowanej przez hormon przytarczyc.

(3)    1,25-dihydroksywitamina D₃ wchodzi do enterocytów, gdzie indukuje tworzenie białka nośnikowego dla jonów Ca²* oraz jego wbudowanie w błonę szczytową enterocytów.

b.    Jony Ca²* są transportowane na zewnątrz komórek za pomocą aktywnego transportu zależnego od ATP-azy Ca²* oraz od wymiany Na*-Ca²*.

5. Wchłanianie żelaza zapewnia prawidłową równowagę żelaza w organizmie, chociaż tylko niewielka ilość z 15-25 mg żelaza spożywanego w diecie w ciągu doby ulega absorpcji (0,75 mg u mężczyzn i 1,5 mg u kobiet).

p* p

Żelazo jest wchłaniane głównie w dwunastnicy oraz jelicie czczym.

Jest ono wchłaniane w postaci hemu (dostarczany w mięsie) lub w postaci wolnego jonu.

c.    Jon żelazawy (Fe²*) ulega wchłanianiu łatwiej niż jon żelazowy (Fe³*).

d.    Kwas askorbinowy (witamina C) ułatwia wchłanianie żelaza, redukując jon Fe³* do Fe²* oraz zapobiegając wytworzeniu nierozpuszczalnych połączeń żelaza w miazdze pokarmowej.

e.    Kwas solny w żołądku może rozbijać nierozpuszczalne kompleksy żelaza, przez co ułatwia jego wchłanianie.

f.    Transport żelaza z jelit do osocza odbywa się w czterech etapach.

(1)    W pierwszym etapie żelazo jest transportowane przez błonę szczytową ente-rocytu za pomocą specjalnego układu nośników.

(2)    W drugim etapie żelazo łączy się z białkiem wiążącym żelazo - apoferryty-ną, tworząc ferrytynę.

(3)    Aby opuścić enterocyt, żelazo musi zostać odłączone od ferrytyny i połączyć się z białkiem transportującym. Białko transportujące przenosi żelazo do Mony podstawno-bocznej, skąd jest ono transportowane na zewnątrz komórki do płynu śródmiąższowego.

(4)    Ze śródmiąższu jelit żelazo jest przenoszone do osocza w postaci związanej z (3-globuliną, zwaną transferyną.

g.    Ilość wchłoniętego żelaza zależy od stężenia wewnątrz- i zewnątrzkomórko wych białek nośnikowych (transferyny) w porównaniu ze stężeniem ferrytyny.

(1)    W obecności dużej ilości transferyny żelazo jest transportowane szybko z enterocytów do osocza.

(2)    Jeżeli ilości transferyny są niewielkie, to większość żelaza pozostaje uwięziona w enterocytach i jest ostatecznie wydalana po złuszczeniu komórek.

(3)    Jeżeli magazyny żelaza zostaną opróżnione, jak to się dzieje po krwotoku, to synteza transferyny zwiększa się.