s02

nazwy Rti uj. zero) było już szeroko rozpowszechnione i piloci alianccy częściej używali nazwy , .Zero”. Nazwa la rozpowszechniła się najbardziej ze wszystkich przyjętych i stosowana jest często nawci w Japonii obok nazw\ Rriseti, w postaci anglo-japońskiej kombinacji Złra-SeH.

Narodziny

myśliwca „ZERO"

Do końca lat trzydziestych podstawkowym myśliwcem pokładowym japońskiej cesarskiej marynarki wojennej był pierwszy morski myśliwski jednopłat japoński Mitsubishi ASM Typ % („Gaudę”), skonstruowany przez inżyniera Jiro Horikoshi, który przeszedł przeszkolenie praktyczne w Stanach Zjednoczonych. Ostatni model tego samolotu. A5M4, napędzany był silnikiem Xak/ijima Kotobuki 41 o mocy 578 V\V (785 KM i uzbrojony w- dwa karabiny maszynowe Typ 89 kal. 7.7 mm. Pomimo sukcesów odnoszonych pr/cz samoloty tego typu w konflikcie chińsko-japońskim, dowództwo cesarskiej marynarki wojennej, mając na uwadze postęp technologiczny w światowej produkcji lotniczej oraz zbyt malv zasięg samolotu 1200 ktm. który uniemożliwiał eskortowanie bombowców do celów położonych głęboko n3 terytorium przeciwnika, opracowało W 1937 roku założenia projektów*- nowego myśliwca pokładowego 12-Słu który stał się samolotem .//ero*’.

Specyfikacja wymagań stawianych nowej konstrukcji. przedstawiona reprezentantom zakładów Mitsubishi i \akmnnn na -.potkaniu 17 stycznia 1938 roku w Morskim Arsenale Lotniczym w Yokosuka, była następująca:

•    Przeznaczenie: samolot myśliwski zdolny do przechwycenia i zniszczenia atakujących bombowców przeciwnika i służący jako myśliwiec eskortowy o osiągach lepszych od myśliwców przechwytujących przeciwnika.

•    Wymiary: rozpiętość mniejsza od 12 m.

•    Prędkość:    maksymalna 500 km/h w locie

poziomym na wysokości 4000 m.

•    Wznoszenie: osiągnięcie pułapu 3000 m w czasie 3,5 min.

Drugi prototyp 12-Shi, A6M1 w trakcie prób wibracyjnych

•    Długotrwałość lotu: z mocą nominalną na wysokości 3000 m — 1.2 do 1.5 h; z mocą nominalną na wysokości 3000 m z pełnym obciążeniem i dodatkowym zbiornikiem paliwa - l .5 do 2 h: z prędkością przelotową 6 do 8 h.

•    Rozbieg: jioniżej 70 m z wiatrem czołowym

0    prędkości 12 m/s oraz około 175 m w warunkach

bezwietrznych.

•    Prędkość lądowania : poniżej 107 km li.

•    Opadanie w locie ślizgowym: 210 do 240 tn min.

•    ZwTotnosc: równa lub lepsza niż myśliwca A5M Typ 96.

•    Uzbrojenie strzeleckie: 2 działka łyp 99 Model

1    kal. 20 mm oraz 2 k.m. Typ 97 kal. 7.7 mm.

•    Uzbrojenie bombowe: 2 bomby 30 kg lub 60 kg.

•    Wyposażenie radiowe: radiostacja pokładowa Typ 96-Ku-l i radiokompas Typ l-Ku-3.

•    Instalacje: tlenowa, przeciwpożarowa silnika, oświetleniowa oraz typowe przyrządy nawigacyjne i silnikowe.

Pr/edstawrieiclc firmy .\nkajimn zrezygnowali ze współzawodnictwa. oceniając postawione wymagania jako niemożliwe do spełnienia. Koncern Mitsubishi zaangażowany był w prace nad bombowcem morskim J J-Sfn i obawiał cię wzięcia udziału w przedsięwzięciu, które rokowało niewielkie szanse powodzenia, ałe ostatecznie podjął się zadania pod warunkiem zarzucenia prac nad projektem bombowca / I-Słti. W celu realizacji zamówienia inż. Jiro Horikoshi zorganizo-wał zespół konstruktorów, dobierając do pomocy inż. inż. Yoshitoshi Sonę ^obliczenia i płatowkc), Teruo Tójó (obliczenia). Yoshio Yoshikawa (płato-wicc). Den ichiro Inoue i Sh*)iaró Tanaka (napęd) _% 5oshimi Hatakenaka (uzbrojenie i wyp**sażenic), S a dalii ko Kato i Takeyoshi Moro 'podwozie).

Przed korieem kwietnia 1938 roku projekt wstępny został przyjęły przez organa nadzoru lotnictwa morskiego w Yokosuka. a do łata 1938 roku zakłady Mitsubishi przygotowały materiał} i oprzyrządowanie do budowy proton pu. Do budowy nowego samolotu użyty został po raz pierwszy nowy materiał produkcji zakładów Sumitomo, znan\ jako . .ekstra super dural”, którego wytrzymałość na rozciąganie była o 30    40%

wyższa, niż stosowanego wcześniej stopu ..super dural”. Celem zapewnienia lekkości i zwrouioid samolotu zastosowano integralną konstrukcję kadłuba i skrzydeł, co zmniejszyło ciężar elementów łączących centropłat z końcówkami skrzydeł oraz ciężar łoża działek w skrzydłach. Nie przewidywano opancerzenia kabiny pilota, a zamiast stosowanych w konstrukcjach europejskich i amerykańskich samous/czelniających zbiorników pahw'a zastosowano lekkie i proste zbiorniki ze sklejki.

Pierwszy prototyp, oznaczony jako A6M1. został zmontowany w* lutym f939 roku w zakładach doświadczalnych Mitsubishi w Nagoya. a 19 marca, platforma ciągnięta przez woły przetransportowała osłonięty plandeką samolot na lotnisko w Kugamiga-hara. gdzie został oblatany 1 kwietnia po południu przez cywilnego pilota doświadczalnego Mitsubishi, Kaisuzó Shima. 25 kwietnia Shima osiągnął prędkość 489 km^h. zbliżają* się do wymaganych 500 km h. Piloci lotnictwa marynarki rozpoczęli loty na prototypów vm myśliwcu A6M1 w iipcu. Nie wykazały one żadnych istotnych wad \amolotu, a ujawnione drgania wyeliminowano pr/rz zastąpienie śmigła dwułopatowego nowym trzy łopatowym śmigłem sumo-

2