IMG74 (2)

Archeologia w teorii i w praktyce, A. Buko, P. Urbańczyk (red.)

Warszawa 2000: 97-114

ARCHEOLOGIA KULTUROWO-HISTORYCZNA A KONTEKSTUALIZM

Henryk Mainzer (Poznań)

I

Przeciwstawienie dwóch różnych orientacji badawczych, jak to uczyniliśmy w tytule, nie jest zabiegiem wywołującym wrażenie szokujące. Archeologia kulturowo-historyczna to orientacja charakterystyczna dla całej niemal europejskiej archeologii prahistorycznej pierwszej połowy XX wieku (B.G. Trigger 1993: 148; D. Minta-Two-rzowska 1994: 34). Kontekstualizm natomiast kojarzy nam się z archeologią kontek-stualną, jednym z nowszych kierunków badawczych, lansowanym głównie przez I. Hoddera (1982; 1995a; 1995b; 1995c). Zwłaszcza, że archeologia kontekstualna zdaje się nawiązywać do kontekstualnych ujęć we współczesnej filozofii, określanych mianem nowego historyzmu. W taki właśnie sposób J. Habermas (1996: 14) określa neopragmatyzm R. Rorty’ego, jako najbardziej wyrafinowaną wersję obecnego historyzmu. Skoro więc opozycyjność obydwu stanowisk jest oczywistością, pojawia się w związku z tym pytanie, czy przeciwstawienie ich w niniejszej wypowiedzi nie jest owym przysłowiowym „wyważaniem otwartych drzwi”? Otóż bliższa analiza wypowiedzi przedstawicieli tych kierunków pokazuje, że jednak nie jest tak, jak to zdaje się wynikać na pierwszy „rzut oka”.

Zwróćmy bowiem uwagę, że określenie „archeologia kulturowo-historyczna” oraz pojęcie „kontekst kulturowo-historyczny”, definiujące archeologię kontekstualną, wskazują na zbieżności między obydwiema orientacjami. Sugerują wręcz, że archeologia kulturowo-historyczna, zawierająca w sobie sformułowanie definiujące kontekst, to po prostu archeologia kontekstualna. Ową zbieżność zdaje się potwierdzać