IMGh10

—    co uczyniłby, znalazłszy się w takiej a takiej sytuacji? (sytuacje te m₀g. rzeczywiście zajść i rzeczywiście bohater gry podjął w nich jakieś decyzje, alenj| są to fakty znane uczniom albo też są to sytuacje wymyślone przez autora gry^ jej potrzeby),

—    co stałoby się, gdyby bohater gry postąpił tak a tak, a co, gdyby ^ uczynił tego a tego?

5.    Opracowanie scenariusza gry. Mamy listę pytań, mamy dobrane do nich lektury; ustalmy teraz kolejność i sposób ich wprowadzenia, przewidujmy,jjj, przebiegać będzie praca nad nimi.

6.    Ze scenariusza wynikną zadania dla uczniów. Nie wszystkim m.ożenfiydać do przeczytania cały ogromny materiał. Kilku niech przeczyta dużą biografie i (niekoniecznie) dodatkowe materiały dotyczące spraw szczegółowych. Małą biografię i materiały szczegółowe niech przeczyta nieco więcej uczniów. Pozostali — małą biografię. Najdokładniej przygotowanym powierza się funkcję ekspertów, wkraczających do dyskusji nad poszczególnymi problemami dopiero pod jej koniec, wcześniej mają obowiązek udzielać informacji, których mogą potrzebować inni uczniowie. Grupa pośrednia inicjuje dyskusję.

Oczywiście warianty rozdzielenia materiałów i ról mogą być różne, w zależności od zamiarów nauczyciela.

7.    Przygotowanie wytycznych do końcowego omówienia gry. Omówienie, lał jak po grze symulacyjnej, ma zawierać ocenę pracy uczniów i zebrać wiadomości najważniejsze i bezpośrednio związane z pytaniami. W omówieniu znajdzie się też, czego wcześniej nie sposób przewidzieć, wykazanie i skomentowanie odstępstw od rzeczywistego toku spraw.

Prowadzenie gry to po prostu wykorzystanie tego, co sporządził nauczyciel i czego nauczyli się uczniowie w fazie przygotowawczej.

Biografię dobieramy stosownie do zamiaru pedagogicznego. Może więc zależeć nam na atrakcyjnym wzorze osobowym. Kiedy indziej będzie nam potrzebna postać znacząca albo — przeciwnie — typowa. Najczęściej przydaje się postać, której życiorys pozwala wejrzeć w szerokie procesy stanowiące przedmiot poznania.

5. METODA SYMULACYJNA

Jest to najbardziej popularna gra dydaktyczna. Rejestr handlowy z 1988r. podawał, że na amerykańskim rynku pomocy szkolnych nauczyciele ńW zakupić w wyspecjalizowanych firmach ponad 2 tysiące rozmaitych P symulacyjnych. Oprócz tego wielu nauczycieli przygotowuje gry własnym wysiłkiem, a rozmaite książki podają przykłady gier.

W trakcie symulacji (inscenizacji) gracze mają znaczne możliwości w dzialywania na model, który wskutek działań podlega zmianom: staje się modele procesu rzeczywistego, którego częścią są działania graczy i skutki tych dżfo^f' Gracze są więc współtwórcami modelu, ich działanie sprawia, że model

J

,, trafności i kompletności. Od zamiaru konstruktora gry lub nauczyciela flleży, w jakim stopniu gracze będą związani regułami. Mogą więc:

—    postępować według ogólnej wskazówki, , jak sobie wyobrażam", że zachowałby się ktoś, czyją rolę odgrywam — król, policjant, dowódca okrętu;

—    postępować według wskazówek ujętych w opisie roli i celach, jakie według scenariusza gracz ma się starać osiągnąć;

—    postępować według sformalizowanej i sztywnej procedury ograniczonej systemem reguł;

—    dostosować swoje postępowanie do partnera gry — komputera, który zezwala graczom na swobodę w obrębie przewidzianych rozwiązań.

W zasadzie nauczyciel — nieprofesjonalny konstruktor gier — tworzy tylko dwa pierwsze rodzaje symulacji.

Gra nie może być trudna w użyciu, ale powinna:

—    oddawać ważne aspekty rzeczywistości,

—    być w zgodzie z rzetelną wiedzą o reprezentowanej rzeczywistości,

—    być niezależna od niektórych cech graczy, takich jak niecierpliwość, wzajemna niechęć, a w niewielkim stopniu tylko zależna od indywidualnej

I kompetencji gracza (oczywiście w pewnych rozsądnych granicach), motywacji itp.

Ponieważ wiadomości, które wyłaniają się w trakcie gry, nigdy nie są w całości do przewidzenia i kontrolowania, ponieważ gra przy każdym i zastosowaniu może przynieść rozmaite rozwiązania i toczyć się różnymi torami, I ponieważ mogą w niej powstać luki, napięcia społeczne, należy koniecznie ! kończyć grę omówieniem.

Omówienie polega na tym, że nauczyciel wraca do tradycyjnego modelu | nauczania i wraz z uczniami krytycznie omawia grę, podjęte decyzje, użyte wiadomości, konflikty. W wypadku gier symulujących zdarzenia, które i rzeczywiście miały miejsce, omawia się przyczyny ewentualnych różnic między przebiegiem i rezultatami gry, a tym samym to, co zdarzyło się rzeczy-¹ wiście. Często lepiej powstrzymać się od interwencji w trakcie gry, pozosta-; wić ją własnemu biegowi, a to, co chciało się powiedzieć, zostawić do czasu omówienia.

Mimo, że symulacja jest najbardziej złożonym rodzajem gry dydaktycznej, jej I skonstruowanie nie jest wcale zadaniem trudnym dla kogoś, kto dobrze zna swój przedmiot nauczania. Na dowód tego i po to, żeby uzmysłowić, jakim jest ona rodzajem pracy, przytoczmy szkic dramaturgiczny inscenizacji opracowanej przez studentów II roku Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego na seminarium z pedagogiki.

Układ w Krewie. Gra przeznaczona jest na pierwszy rok nauczania historii w szkołach ] Mnich i na zajęcia pozalekcyjne. Uczestniczy w niej 30 uczniów. Czas trwania gry — 3 godziny I (możliwość zredukowania do 2 godz.).

Cele melodyczne:

■— utrwalenie wiedzy o sytuacji międzynarodowej i wewnętrznej poprzedzającej zawarcie uHadu,

191