DSCN9422

mWi

kształt gruszkowa ty o wymiarach: komora wypałowa 150 • 120cm. długość wlotu paleniskowego 90 cm. jego szerokość 60 cm. Dno komory wypałowej wykpione było warstewką ilu o grubości ok. 5 cm. Wlot paleniskowy znajdował się po stronic wschodniej i po-

Ryc. 9. Dobczyce, pow. Myślenice. Piec jednokomo-rowy z poziomym ciągiem ognia — resztki ścian (wg M. Kwapicniowcj. A. Wałowy).

Fig. 9. Dobczyce, district dc Myślenice. Four 4 cham-bre uniąuc et aspiration dc feu horizontalc —- vcstigcs de parois (d*apres M. Kwapicmowa, A. Wałowy).

łożony był nieco niżej niż dno komory wypałowej. W jej tylnej ściahic. na wprost wlotu paleniskowego, znajdował się właz załadunkowy pełniący’ zarazem funkcję otworu wentylacyjnego. Ściany komory wypałowej zbudowane były z obrobionych kamieni piaskowca łączonych zaprawą z gliny (Ryc. 9—10). Obudowę z kamieni miała również część paleniskowa. Wlot paleniskowy mc zachował żadnych śladów wewnętrznego podziału

“ M. Kwapicmowa, A. Wałowy, średniowieczny pice garncarski odkryty w Dobczycach, pow. Myślenice, Materiały Archeologiczne VII, 1966, s. 238—241.

Pice nr 2, odkryty obok. był również usytuowany na osi wschód — zachód. Był on znacznie gorzej zachowany. W rzucie poziomym miał kształt nieregularnie clipso-waty o wymiarach 2 1,50 m. Ściany pieca były również zbudowane z obrobionych kamieni piaskowca. Dno płaskie, nosiło ślady silnego przepalania w postaci warstewki ziemi grubości 5 cm barwy ceglastcj *^u. Piec nr 3 odkryły w 1964 r. przez G. Lcńczyka znajdował się na skłonie południowego zbocza, przylegając do zachowanego na tym odcinku muru obronnego. Pice miał kształt kolisty, o średnicy I m. Jego dno sta-

m/m

I

n-n

h H

in i

ii,

HTH } I

YiYYY

wmW'¹?!

iV.ViWi^,iViV

i m

Ryc. 10. Dobczyce, pow. Myślenice. Pice jednokomo-rowy z poziomym ciągiem ognia — rzut poziomy na głęb. 70 cm (wg M. Kwapicniowcj. A. Wałowy).

Fig. 10. Dobczyce, district dc Myślenice. Four 4 cham-brc uniquc et aspiration dc feu horizontalc — coupc horizontalc a unc profondeur dc 70 cm (d’apres M. Kwa-picniowa. A. Wałowy).

^IU A. Wałowy, Sprawozdanie z badań drugiego piecu garncarskiego odkrytego w Dobczycach, pow. Myślenice, Sprawozdania z badań Muzeum Archeologicznego w Krakowie za rok 1965 (powielone).

zachowały się jedynie dolne części ścian. Omawiane piece datowane są w ramach XIV—XV w.

Najbliższą analogię dla omawianych pieców stanów i piec z Sondershauscn ^u w Turyngii. Był to piec naziemny, kształtu owalnego. zbudowany z cegieł łączonych zaprawą z gliny. Szerokość komory wypałowej wynosiła 80 cm a wlotu 50 cm (Ryc. 11). Tego typu piece znane są również w ZSRR na terenie grodów ruskich, jak Staraja Rja-zań i Białogorod oraz z Moskwy. W Czechosłowacji odkryto je w miejscowościach: Kostclcc. Bakov oraz w osadzie Miloj ^u*.

» i i    i

i    I

nowiła ziemia silnie przepalona na kolor ccglasty. Na podstawie ceramiki odkrytej w najbliższym otoczeniu pieców, ostrogi (piec nr l), grosza praskiego Jana Luksemburskiego (piec nr 2) omawiane obiekty można datować na XIV—XV w.

Opole. m.p. Na terenie Opola odkryto kilka pieców garncarskich, z których dokładniejsza dokumentacje ma tylko piec odkryty w 1931 r. przy ulicy Ogrodowej. NVc wnętrzu pieca znajdowało się kilka naczyń, w tym jedno z żółtą polewą. Komora wypałowa w rzucie poziomym miała kształt elipsy. Jej ściany wykonane były z cegły i górą sklepione, średnica przy dnie na osi dłuższej wynosiła, 1,70 m, na osi krótszej 0.52 m. Od strony wschodniej znajdował się otwór o szerokości 0,52 m a od strony zachodniej drugi z wbudowaną nasadą ceglaną tworzącą komin. Wysokość komory wypałowej wynosiła 1 m. Na podstawie odkrytej w piecu ceramiki jest on datowany na koniec XIV wieku “.

Odkryte piece są to obiekty jednokomo-rowę, nic posiadające żadnych dodatkowych urządzeń wewnątrz komory wypałowej ani w postaci pionowej kraty, ani poziomych kanałów. Reprezentują one zatem formę typologicznie najprostszą w stosunku do tego rodzaju pieców odkrytych w innych krajach. Opisane piece są obiektami naziemnymi. jedynie piec z Igołomi jest nieco wkopany w zbocze. W celu lepszego funkcjonowania były one w ten sposób budowane, że palenisko znajdowało się nieco niżej niż część wypałowa. W przypadku pieca z Igołomi została wy korzystana pochyłość terenu. Przy zakładaniu pieca liczono się również z warunkami atmosferycznymi, sytuując otwór paleniskowy od tej strony, z której najczęściej na danym terenie wiał wiatr zapewniając lepszy ciąg. Piece z Dobczyc i Opola posiadały paleniska po stronic wschodniej. Po przeciwnej stronic wlotu znajdował się właz. który pełnił funkcję otworu wentylacyjnego. Piec z Opola był bardziej udoskonalony niż piece z Dobczyc i Igołomi, gdyż w miejsce utworu wentylacyjnego posiadał komin. Budulcem omawianych pieców były: glina (piec z Igołomi), kamień (piece z Dobczyc) oraz cegła (piec z Opola), łączone zaprawą z gliny. Ściany pieców' z Igołomi i Opola były kopulasto sklepione. Nic nic możemy powiedzieć na ten temat odnośnie pieców' / Dobczyc, gdyż

⁴¹ G. Raschkc, Der mttelalierUehe Top/ero/en urn Oppelrt, Oppclner Kalcndcr 1932 (odb.).

Ryc. II. Sondershauscn Stockhauscn (NRD). Piec jednokomorowy z poziomym ciągiem ognia (wg

H. J. Stoi la).

Fig. II. SondcrshauscnStockhausen (Rćp. Dcm. Allcm.). Four a chambrc umque et aspiration dc feu horizontalc (d'aprćs II. J. Stoli).

Piec rjazański. który A. L. Mongajt łączy z wypałem płytek ceramicznych, posiadał dno wykładane cegłami, bliższe szczegóły jego konstrukcji nie są dostatecznie znane¹¹. Piec odkryty w Białogorodzie. datowany na XIII w., zawierał wewnątrz 15 naczyń. W rzucie poziomym miał kształt gruszkowaty. jego długość wynosiła 3.25 m. szerokość 2 m. zachowana wysokość ścianek 80 cm ^4ł. Piec moskiewski zbudowany

^u H. J. Stoli. o. r.. 283. 307-303.

**• B. Poiła, Zanikiuita słredotrka o?cuLi \tthj, VUstivcdny Casopis r. XV, 1966, s 45—46.

⁴⁴ A. L. Mongajt, o. c., s. 114.

⁴⁴ B. A. Rybaków, o.e., s. 351. Rybaków twierdzi, te pice hulogorod/ki reprezentuje piece z płomieniem zwrotnym, stanowiące udoskonaloną odmianę pieców jcdnokomorowych z poziomym ciągiem ognia, znaną