image046 (20)

B. Nirmwfko. Ktztakeiw sta'*, Wafsrawi 200". ISBN 97li-S3-6CtS0Ml.it, < ly, WAlB 2007

Cele emoowalw uczenia się 93

2.    Aż 40 procent uczniów wyraziło gotowość rozpoczęcia pracy nad sobą. gdy pojawi się w otoczeniu wzór do naśladowania. Potrzebny jest im „holownik wyciągający na czyste wody”, bliski przyjaciel, który „dostrzegłby [ich] błędy i służyłby dobrą radą, mądrą i rzeczową”. Takich przyjaciół pragnie aż 83 procent ogółu, ale gdzie ich znaleźć aż tylu?

3.    Około 21 procent uczniów ogranicza pracę nad sobą do unikania błędów i do zapobiegania „pogarszaniu się charakteru". Po porażkach, jakich kiedyś doznali, postanowili „pilnować się, aby znowu czegoś nie wywinąć”. Chcieliby zachować swój stan obecny, nawet kosztem wyrzeczeń, tłumienia uczuć, izolacji od otoczenia.

4.    Tylko 16 procent uczniów ma pozytywny program samodoskonalenia: rozpoznawania sił, koncentracji, hartowania się, ćwiczenia, budzenia odwagi. Dokonuje wyboru wartości „na całe życie” i wierzy, że uda się je utrzymać. Szkoła odgrywa w tych planach tylko rolę pomocniczą i stale muszą „bronić się przed wtłoczeniem w szkolne i inne rameczki”.

Tak więc niemal 2/3 uczniów szkół średnich (grupy 1 i 2) przyznaje, że nie pracuje nad sobą, co z pewnością utrudnia nauczycielom pracę wychowawczą, lecz zarazem stwarza pole do działania edukacyjnego. Uderza nas w wynikach badań wielkie wołanie młodzieży o wzory osobowe, w postaci ludzi uznanych za wartych naśladowania, ale nic z książek, filmów czy telewizji, lecz spośród przyjaciół. Badania te tłumaczą, dlaczego świetnie „poukładana” Beata jest szanowana w klasie mimo przeciętnych stopni, a nerwowy olimpijczyk Dariusz, uwikłany w niekończące się rozterki, żyje na jej marginesie.

Cele emocjonalne uczenia się

Rozwijając koncepcję Beniamina Blooma (1956) i pozostając w zgodzie z dwu-aspektową definicją kształcenia, cele uczenia się podzielimy na cztery dziedziny: dwie zasadnicze - emocjonalną i poznawczą, oraz dwie pochodne - światopoglądową i praktyczną.

Pierwszą dziedziną celów uczenia się, jakimi zajmiemy się w tym podręczniku. będą cele emocjonalne, dotyczące uczuć. Prześledzimy tę dziedzinę na przykładzie motywacji do uczenia się, której podstawą jest, jak wiemy, przeżywanie zadań ucznia. Ujmiemy ją w cztery, uporządkowane od najniższej do najwyższej kategorie, tworzące taksonomię celów kształcenia dziedziny motywacyjnej.

A. Uczestnictwo w działaniu, czyli uważne wykonywanie określonych czynności w ramach wyznaczonej roli, na ogół poprawne, ale bez wykazywania inicjatywy. Przykładem takiego poziomu motywacji do uczenia się jest Andrzej.

wv/w.waip.com.pl

B. Nirimcrko. Kfztataenre .cielne. Warszawa 2007. ISBN! 97S-83-ĆOSCC¹ -II K. -I ly, WASP 21X1?

94 Rozdział 5. Jal pnebltę) iKzeme się czynności?

Andrzej stara się nie wypaść z roli ucznia swojej szkoły, choć stale ponawia próby podważania jej rygorów. Jak może, stara się być niewidoczny. Ma zasadę niezgłaszania się do niczego na ochotnika, nawet tam, gdzie ze względu na swój spryt i siłę mógłby zaimponować klasie. W domu „odrabia lekcje", gdy jest zagrożony niepromowaniem do następnej klasy, ale i wtedy jest myślą gdzie indziej. Mimo zachęt ze strony kolejnych wychowawców nie czerpie radości z uczenia się w szkole i wolałby, gdyby szkoły nie było.

B.    Podejmowanie działania, czyli samorzutne rozpoczynanie wybranych czynności i chętne angażowanie się w działalność pod wpływem bodźców zewnętrznych. Tak zachowuje się w szkole Celina.

Dla Celiny uczenie się w szkole bywa źródłem zadowolenia, ale dzieje się to nieczęsto i raczej spontanicznie. Wyjątkiem jest działalność ekologiczna, systematycznie prowadzona, na której szkoła korzysta dydaktycznie, ekonomicznie i prestiżowo. Celina ma dar organizowania grupy do upatrzonych zadań, a udział w lekcjach, zwłaszcza praca cicha, nudzi ją. Lubi działać, ale po swojemu. Jest dla nauczycieli nieprzewidywalna, toteż pochwały i skargi na jej temat słyszy się w pokoju nauczycielskim jednakowo często.

C.    Nastawienie na działanie, czyli konsekwentne wykonywanie danego rodzaju czynności na skutek trwałej potrzeby wewnętrznej i dodatniej oceny uzyskiwanych wyników. Taką postawę, czyli stałą gotowość do wartościowania tych czynności, wykazuje Dariusz.

Dariusz interesuje się wszystkim, czego można się nauczyć. Jego obecność w klasie daje szansę usłyszenia czegoś ciekawego - od uczniów lub od nauczyciela. Chętnie podnosi rękę, by dorzucić swoje opinie, oryginalne, lecz mało zrozumiałe. Rozwaza problemy naukowe juz w drodze do szkoły, ale nie ma partnerów do takich dyskusji. Pozostaje mu Koło Matematyczne, prowadzone przez pana Technologowicza na uniwersyteckim poziomie. Są jednak przedmioty szkolne, które Darka nie interesują, a praca nad nimi idzie mu niemrawo.

D.    System działań, czyli integracja danego rodzaju czynności z głównymi cechami osobowości ich wykonawcy, wyrażająca się niezawodnością i swoistością stylu działań. Przykładem tego jest Beata.

Mimo że stopnie szkolne Beaty bardzo rzadko przekraczają „czwórkę", emocjonalna dojrzałość tej uczennicy jest imponująca. Beata ma stały rozkład dnia