OBLICZENIE SKUTECZNEG( WZMOCNIENIA NAPIĘCIOWEGO
Dla zakresu średnich częstotliwości uproszczony schemat umożliwiający obliczenie przedstawiono na rys. 4.6. Powstaje on przez uproszczenie rys. 4.5 w następujący sposób:
a) pojemności C,, C2, CE zostają zastąpione zwarciami, gdyż ich reaklancje pojemnościowe Xcl, XC2, XCE są znacznie mniejsze niż rezystancje widziane z ich zacisków;
Rys. 4.6. Uproszczony schemat wzmacniacza dla zakresu średnich częstotliwości
b) pojemności Ce, C, zastępuje się rozwarciami, gdyż reaktancje tych pojemności XCe, XCjc są bardzo duże w porównaniu z rezystancjami na ich zaciskach; wynika to z bardzo małych wartości tych pojemności;
c) rezystancja RL jest równoległym połączeniem Rc i RQ, gdyż reaktancja
*C2 * o;
d) rezystancja wejściowa Rwe = Rg\rb.e, gdzie: RB = rb,e = P0rei),,
‘Pr kT
reb' = T’ (pr= —i
^ q • j
e) 8m jest transkonduktancją tranzystora: g = —.
<Pr
Na podstawie schematu z rys. 4.6 można obliczyć skuteczne wzmocnienie napięciowe dla zakresu średnich częstotliwości:
^us 0
U
wy
-R
we
8
Jeżeli obliczona wartość nie jest zgodna z wartością założoną, należy powrócić do punktu 2, zmienić wartość Rc lub wybrać inny punkt pracy tranzystora.
Analogicznie można wyznaczyć skuteczne wzmocnienie prądowe zastępując napięciowe źródło sygnału — prądowym. Należy wyznaczyć k:fa0 i sprawdzić prawidłowość wzoru wiążącego kusQ i k^:
is 0
OBLICZENIE WARTOŚCI POJEMNOŚCI C,, C2, WOŚCI DOLNEJ fd
CE DLA ZADANEJ CZĘSTOTLI-
W zakresie małych częstotliwości istotny wpływ na pracę układu mają pojemności Cp C2, CE. Schemat zastępczy przedstawiono na rys. 4.5 (ze schematu tego należy usunąć pojemności Ce i Cjc, które nie wpływają na pracę układu w tym zakresie częstotliwości). Na podstawie takiego schematu zastępczego nie da się w prosty sposób wyznaczyć dolnej częstotliwości granicznej fd, ponieważ transmitancja jest funkcją 3-biegunową z 2 zerami w zerze i 1 zerem o niezerowej wartości (por.[l] s.155-159). Problem ten rozwiązuje się obliczając dla każdej pojemności C wartość częstotliwości dolnej wnoszonej przez nią, z pominięciem pozostałych pojemności. Podejście to powoduje powstanie błędów obliczeniowych fd, gdyż elementy reaktancyjne przesuwają swoje bieguny i wypadkowa fd będzie inna niż obliczona tym sposobem. Częstotliwość dolną całego układu można wtedy oszacować za pomocą wzoru:
fd ~ \fdci +fdCE +fdC2
gdzie: fdcx, fdC1, fdCE są częstotliwościami dolnymi wnoszonymi przez poszczególne pojemności w sposób podany poniżej. Wzór ten najlepiej przybliża fd, gdy poszczególne częstotliwości są od siebie oddalone.
W praktyce projektowej fd wyznacza się w trochę inny sposób. Polega on na takim dobraniu składowych fd wnoszonych przez poszczególne pojemności, aby o częstotliwości dolnej całego układu decydowała tylko jedna z nich. Najczęściej przyjmuje się fdCE jako dominującą (gdyż daje stałą czasową z najmniejszą rezystancją), natomiast dla pozostałych fdCl i fdc2 dobiera się takie C, i C2, aby fdci i fdcl były np. 10-krotnie mniejsze od fdCE. Wtedy o fd całego układu decydować będzie fdCE. Ponieważ ^(3dB) = l/(2itRC), więc 10-krotne zwiększenie wartości pojemności C powoduje 10-krotne zmniejszenie fd. Sposób wyznaczania poszczególnych fd podano poniżej:
a) należy zastąpić zwarciami wszystkie pojemności z wyjątkiem tej, dla której wyznacza się fd\
b) patrząc z zacisków tej pojemności w stronę reszty układu należy określić rezystancję widzianą z jej zacisków;
c) wyznaczyć stałą czasową x = RC, gdzie R oznacza rezystancję wyznaczoną w punkcie b);
d) obliczyć częstotliwość dolną fd za pomocą wzoru: fd(3 dB) = -.
' 2 Ti RC
%
Zgodnie z przedstawionym algorytmem zostaną wyznaczone częstotliwości fd związane z poszczególnymi pojemnościami:
67