img107

Ćwiczenie 11

SKŁAD I STRUKTURA STADA

Cel ćwiczeń: zapoznanie się z całokształtem czynników wpływających na skład i strukturę stada bydła, dokonanie inwentaryzacji oraz obliczanie struktury stada bydła.

Miejsce realizacji ćwiczeń: obora, jałownik, cielętnik.

Zwierzęta wszystkie zwierzęta wchodzące w skład stada bydła.

Sprzęt dokumentacja hodowlana (karta jałówki - krowy), baza danych programu FERMA.

A. Wprowadzenie

W ramach organizacji produkcji zwierzęcej istotną sprawą jest zaprojektowanie składu i struktury stada, która umożliwiałaby uzyskanie wytyczonego celu minimalnym nakładem środków produkcji

Stado i jego podział

Stado oznacza ograniczoną liczebnie grupę danego gatunku (częściej rasy) zdolną do reprodukcji i stanowiącą jednostkę produkcyjną. Wielkość stada zależy od rozmiarów gospodarstwa, od liczby i rodzaju stanowisk w budynkach inwentarskich, od technologii produkcji związanej z przyjętym systemem chowu oraz wyposażeniem technicznym budynków inwentarskich.

Rozmiary i skalę chowu bydła oraz strukturę stada ustalają kryteria ekono miczne i ekologiczne. Ustalono, Ze na fermach o obszarze 25 ha, przy średnio wysokich plonach roślin paszowych optymalną skalą byłoby od 21 do 31 krów mlecznych lub od 42 do 83 opasów, natomiast w gospodarstwie 100 ha: od 109 do 166 krów mlecznych lub od 193 do 330 bukatów. Wahania w podawanej skali uzależnione są od rodzaju ziemi, poziomu intensywności produkcji pasz i racjonalności produkcji zwierzęcej.

Najogólniej stado bydła można podzielić na stado podstawowe i obrotowe Stado podstawowe obejmuje wyłącznie osobniki dojrzałe przeznaczone do rozrodu, a stado obrotowe - zwierzęta młode przeznaczone na remont lub na opas.

Jeśli grupa zwierząt o wspólnych cechach gatunkowych (rasowych) obejmuje wszystkie klasy wiekowe, to stanowi ona stado pełne (zamknięte), a jeżeli tylko niektóre - stado niepełne (otwarte). Organizując stado o zamkniętym cyklu produkcyjnym umożliwia się lepszą kontrolę nad genetycznym doskonaleniem jakości zwierząt. Z kolei, stado o otwartym cyklu produkcyjnym pozwala na specjalizację w produkcji. Specjalizacja w produkcji bydlęcej polega na rozbiciu zamkniętego cyklu produkcyjnego na poszczególne frakcje, odpowiadające określonym klasom wieku i grupom użytkowym. W gospodarstwie może się znajdować tylko obora mleczna, tylko wychowalnia jałowizny albo tylko młode bydło opasowe Mozę w nim też być więcej niż jedna klasa wieku. np. bydło mleczne i wychowalnia cieląt.

Każde stado pełne składa się z dwóch grup zwierząt: produkcyjnych i reprodukcyjnych. Zadaniem grupy reprodukcyjnej jest dostarczenie zwierząt do odnowy (reprodukcji) stada podstawowego. Najczęściej stado tworzą samice, będące w różnych stadiach dojrzałości płciowej, różniące się wiekiem.

W stadzie bydła, w ujęciu klasycznym, wyróżniamy następujące kategorie

1.    Buhaje,

2.    Krowy mleczne,

3.    Jałówki cielne ponad 18 miesięcy.

4.    Jałówki niecielne ponad 18 miesięcy,

5.    Jałówki 13-18 miesięcy,

6.    Jałówki 7-12 miesięcy,

7.    Jałówki od 3 tygodni do 6 miesięcy,

8.    Cielęta do 2 tygodni,

9.    Krowy wybrakowane (opasy dorosłe),

10.    Bukaty - młode bydło rzeźne.

Liczba grup wiekowych bukatów zalezy od intensywności żywienia W opasie intensywnym występują następujące grupy wiekowe: bukaty od 3 tyg do 6 mieś , bukaty od 7 do 12 mieś., bukaty od 13 do 14 mieś. W opasie półintensywnym dochodzą grupy, bukaty od 13 do 18 mieś. i bukaty od 18 do 24 mieś , a w opasie ekstensywnym dochodzi jeszcze jedna grupa wiekowa, tj. bukaty ponad 24 miesiące

Organizacja stada bydła w chowie wielkostadnym. Zarówno stado podstawowe. jak i obrotowe można podzielić na grupy (podgrupy), które w produkcji lermowej noszą nazwę grup technologicznych. Kryteriami podziału na te grupy może być jedna lub wiele cech, np. wiek zwierząt, płeć, typ żywienia, zdrowotność. zaawansowanie fazy rozrodu itp.

W fermach wielkostadnych stado krów dzieli się zazwyczaj na następujące grupy technologiczne:

1    Krowy świeżo wycielone do 2-3 tyg;

2    Krowy dojne przed pokryciem do 2 m-cy po wycieleniu;

3. Krowy dojne zacielone;

4 Krowy cielne zasuszone na okres 4-8 tyg. przed wycieleniem;

5. Krowy wybrakowane (jałowe).