img201

182

W formie improwizacji kilkuosobowej pedagog prowadzi ćwiczenie jńąf| temat „powrotu syna marnotrawnego”. Po latach powraca do rodziny s\a. Jak przyjmą go rodzice i pozostali członkowie rodziny? Improwizacją za||| leży od sytuacji wyjściowej, jaką założą sobie zespoły. Pytania pomocni-*^ cze: - dlaczego syn opuścił rodzinę? - dokąd wyjechał? - czy utrzymy-ęS wał z rodziną kontakty? - czy wrócił biedny czy bogaty?

Jest tu wyraźnie określony początek (role, temat, sytuacja wyjściowa.;.), H improwizacja rozwija się bezpośrednio na oczach widzów, nieznany ząf|| tem jest jej przebieg i zakończenie. Nauczyciel na ogół przerywa dramę,_;^ gdy zostanie ujawniony konflikt i sprecyzowane w wyraźny sposób postawy;*) uczestników dramy lub gdy nastąpią próby rozwiązania problemu. Impro-g wizacja może dotyczyć nie tylko tworzenia tekstu, ale i ruchu. Uczniowie | wykorzystują w niej proste elementy scenograficzne, fragmenty kostiumów J itd. Zasada musi pozostać jednak ta sama: znany jest uczniom tylko począł ek y Autorki w ramach techniki improwizacji wyodrębniają jej odmiany np ■. scenka improwizowana i przedstawienie improwizowane. Według niehfff scenka tym różni się od czystej improwizacji, że uczniowie budują ją według zasady rozwoju akcji, z początkiem, punktem kulminacyjnym i rozwiązaniem, mogą przeprowadzić próbę, by na końcu zaprezentować kolegom efekt swojej pracy. Omówienie scenki i zadawanie pytań następuje później i dotyczy głównych celów lekcji.

W tej grupie działań umieścić należy także scenki improwizowane odtwarzające zdarzenia i sytuacje konfliktowe ze znanych uczniom tekstów literackich.

Przedstawienie improwizowane trwa na ogół całą lekcję, odbywa się na podstawie opowiadania nauczyciela lub w oparciu o tekst literacki, nie jest przeznaczone do oglądania przez inne grupy (klasy). Biorą w nim udział wszyscy uczniowie klasy.

6.    Inscenizacja

To inaczej spektakl teatralny przeznaczony do wystawienia przed widownią i podlegający osądowi artystycznemu. Punktem wyjścia jest tradycyjnie scenariusz np. dramat, adaptacja sceniczna, montaż. Uczniowie muszą tekst znać na pamięć. „Dozwolone” jest stosowanie wszystkich elementów inscenizacji takich jak scenografia, kostium, rekwizyty, muzyka, światło, nich itd.

7.    Rzeźba i jej warianty

Ćwiczenie to można wykonać na wiele sposobów. Najczęściej jeden uczeń zostaje „rzeźbiarzem”, a drugi „materiałem do rzeźbienia”. W ciszy

fi skupieniu artysta „lepi” swoją figurę, tak ją modelując, by najlepiej wyrażała dane uczucie, sytuację czy postawę. Zwraca uwagę na każdy gest, mimikę, wymowę całego ciała partnera, który w milczeniu poddaje się jego sugestiom.

h Inny wariant to niejako wspólne, po długich dyskusjach z partnerem, Tworzenie rzeźby. Rzeźbę można też stworzyć samemu, indywidualnie kierując się poleceniem nauczyciela (np.: „Na moje klaśnięcie każdy odwraca się do środka koła i przyjmuje pozę jednej z postaci Krzyżaków).

Zdarza się też, że nauczyciel demonstruje pozę (rzeźbę), a uczestnicy zajęć naśladują go. Najlepiej byłoby, dla uniknięcia monotonii co jakiś czas • stosować w pracy z uczniami różne warianty rzeźby. Można także dołączyć tekst. Kiedy wszystkie rzeźby stoją gotowe w swej ekspresyjnej pozie, pozostali uczestnicy zajęć (rzeźbiarze) przyglądają się każdej z nich dna małych kartkach piszą zdanie, które dana rzeźba wypowiedziałaby, gdyby mogła mówić. Swoje propozycje składają u stóp każdej z rzeźb.

Wtedy do akcji, wkracza autor rzeźby i odczytuje propozycje (np. każdą

, stmmo w.ó.0,    xtób\t yl€l-

by, Wtóre. tva \eu moment wycbobz/ą xe s.wó(e\ to\\. tym os>tó\mm wariancie zauważyć się da "i etapy pracy nad zadaniem:

•    przygotowanie rzeźby,

•    wyjście z pozy i wypowiedzenie zdania,

•    powrót do pozy.

Technikę tą można wykorzystać szczególnie przy analizie i interpretacji tekstów poetyckich.

Ćwiczenie to znakomicie nadaje się do rozwijania wyobraźni (praca rzeźbiarza), ćwiczenia świadomości swego ciała (bycie rzeźbą) oraz ćwiczeń w mówieniu uwzględniającym różne intencje.

8. Obraz (żywy obraz/stop-klatka/zdjęcie/fotografia)

Żywy obraz, skomponowany jest z kilku - kilkunastu osób, które w pełen ekspresji sposób pragną wyrazić jakiś problem, pojęcie abstrakcyjne, temat itd. Wszystko to zostaje uchwycone w momencie najbardziej dramatycznym i zatrzymane jak w kadrze filmowym czy fotografii. Technikę te można zastosować przy omawianiu np. poezji o tematyce wojennej, gdy chcemy, by uczniowie wyrazili takie pojęcia jak: wolność, sprawiedliwość, nienawiść itd. Klasę dzielimy na tyle grup, ile potrzebnych terminów. Gdy grupy są gotowe, jedna po drugiej demonstrują swe zadanie, a pozostali uczestnicy zgadują, o jakie słowo chodzi. W ten sposób tworzymy cały