IMGP0175

IMUUMJO

IMUUMJO

poznawaniu z dużej odległości. Dla średniowiecznego oka czerwień jest lepiej widoczna, kiedy jest umieszczona na tle białym lub żółtym, niż — na tle niebieskim, czarnym łub zielonym. Sprawa widoczności nic wyjaśnia jednak wszystkiego. Począł⁵-ków reguły stosowania barw heraldycznych trzeba szukać również w symbolice kolorów epoki feudalnej, symbolice będącej wówczas w stadium zasadniczych zmian: kolor biały, czerwony i czarny przestają być jedynymi kolorami „podstawowymi", jak to było w starożytności i wczesnym średniowieczu; błękit, zieleń i żółć dostępują tego samego zaszczytu i to zarówno w ży^Ł ciu codziennym i twórczości artystycznej, jak i w kodach społecznych. Tworząca się heraldyka jest właśnie jednym z tych

kodów.

W przypadku godeł pierwotnych harwy stanowią element najważniejszy. Istnieją bowiem godła pozbawione figur, ale nie ma godeł bez koloru, nawet jeśli wiele spośród dwunastowiecz-nych i trzynastowiecznych herbów znamy jedynie za pośrednictwem pieczęci, z konieczności jednobarwnych. Repertuar figur jest o wiele większy niż repertuar barw. W zasadzie jest nawet nieograniczony: heraldyczną figurą może być każde zwierzę, roślina, przedmiot lub forma geometryczna. Wszystko może być figurą heraldyczną, ale nic wszystko nią jest, przynajmniej w średniowieczu. W ciągu pierwszych kilkudziesięciu lat istnienia herbów liczba figur zostaje ograniczona do około dwudziestu; po roku 1200 wzrasta, lecz do końca XIII wieku nic przekracza około pięćdziesięciu powszechnie używanych figur. Jedną trzecią tej liczby stanowią zwierzęta (przy czym lew wcale nic występuje najczęściej), jedną trzecią określone figury geometryczne, będące wynikiem podziału tablicy na pewną liczbę pól, a jedną trzecią małe, nieraz również geometryczne figury zajmujące dowolne miejsce na tarczy: bczanty, kółka, romby, gwiazdki, prostokąty. Rośliny (z wyjątkiem lilii i róży), przedmioty (broń, narzędzia pracy) oraz części ludzkiego ciała aż do czasów nowożytnych występują rzadziej.

Struktura pierwszych herbów jest prosta: figura jednej barny ^umieszczona na polu innego koloru. Ponieważ jednak godło |ina być dobrze widoczne, rysunek liginy jest -.vhcm.uvv.znv, jtWSZyslkl), co może ułatwić rozpoznań i, jest podkn -donc lub w\ i pjbibrcymione: kontury figur geometrycznych, jałowa, łapy i ogon [^zwierzęcia, Uście łub owoce drzewa. Figura zajmuje całe pole tar-