IMGP6663

Chińskie malarstwo na „papierze ryżowym” tsu—so. Technika wykonania i konserwacja 67

D. 11. Fragment przedstawiający zniszczenia typowe dla tego podłoża malarskiego. Scena wschodnia II z cyklu Obrazki chińskie przedstawiające sceny teatralne, autor nieznany, akwarela na „papierze ryżowym”, Muzeum w Przemyślu (SN 13465-8/86 MPD-40). Stan przed konserwacją (fot B. Denderz-Lange)

Pełna konserwacja i restauracja powinna dotyczyć tylko bardzo zniszczonych obrazków. W tym przypadku pierwszą czynnością (oprócz rutynowego postępowania takiego, jak badania, dokumentacja, dezynfekcja, o ile jest niezbędna) będzie sklejenie pęknięć i połączenie pokruszonych fragmentów malowidła¹². W tym celu stosowane są

szczelnie oklejone papierem japońskim. Tak zabezpieczone obrazki można oprawić w ramę, stosując zasady jak dla obrazów wykonanych w technice pastelu suchego. Por. Wojtczak M., Pastelowe „ujęcie formy” - „parę dość stosunkowo luźnych uwag o" konserwacji portretów pastelowych Firmy „S. I. Witkiewicza”, [w:] Witkacy. Materiały sesji poświęconej Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi w 60. rocznicę śmierci, Słupsk, wrzesień 1999, Muzeum Pomorza Środkowego Słupsk 2000, s. 221-237.

¹² Ważnym jest, aby wszystkie części pokruszonego obrazu trafiły do konserwatora - nawet najdrobniejsze. Luźne kawałki obiektu powinny być zabezpieczone przez umieszczenie ich w płaskim pudełku lub przynajmniej w kopercie i przekazane do pracowni konserwatorskiej razem z obrazkiem.

D. 12. Stan po konserwacji. Scena wschodnia II z cyklu Obrazki chińskie przedstawiające sceny teatralne, autor nieznany, akwarela na „papierze ryżowym”, Muzeum w Przemyślu (SN 13465-8/86 MPD-40) (fot B. Denderz-Lange)

najczęściej kleje na bazie metylocelulozy i jej pochodne¹³. Efekty zależą od stanu zachowania, właściwości fizyko-chemicznych tsu-so oraz wprawy i doświadczenia konserwatora.

Oczyszczanie zakurzonej powierzchni tsu-so jest bardzo trudnym problemem konserwatorskim¹⁴. Do tego celu nie poleca się stosowania tradycyjnych gumek o różnym stopniu twardości czy zwłaszcza gumki w proszku. Wszystkie one powodować będą wgniecenia lub będą pozostawać w komórkowej strukturze „papieru ryżowego”. Do oczyszczania zakurzonej powierzchni tsu-so w wielu pracowniach stosowane są metody oparte na wykorzystaniu mikroodkurzaczy po uprzednim

¹³    Metylocelulozy lub jej pochodne stosują wszystkie znane nam pracownie, zajmujące się konserwacją, „papieru ryżowego” C. Rickmann, op.cit., s. 48.

¹⁴    B. Denderz-Lange, op.cit, s. 22; P. Jankins, op.cit., s. 12.