IMG75 (7)

POLYFATES 296!

Deipylosa. Później Polydoros zemścił się na krzywo-przysięzcy. an

KHcs. /> 97S: Apd Hit'! 1114,2:0. S.IV2;XIX53:ŁPh.Sischol.: Schol. ad v. I S8;29l: Ri 43:213: Hyr Fab. 179; Apd. BwL III 5,5: Hdl. V 59; Lad. Plac. in Stu. Thtb. III 286: ffcus. II6,2; IX 5.3 n.; Nonn. V 210 n.; XLVI259. 2./I XX407n.;XXI88n.;XXII46n.;Eust.in// 1214, 65 n.; Q. S. IV 154; 586; E Hec. 3; 25; 31; 679 n.; 896 n.; 1133 n.; Apd. AM III 12,5; H». Fab. 109; Vcrg. Aen III 40 n. i Serv. id v. 6; 15; 47; Ov. Met XIII 434 n.; Pv-Ov. Ibis 267; 579; Plin. (V 43; Diet. XVIII20 n.

POLYFATES (TIoAwpdnię) - występuje w micie Melampusa. Gdy Melampus bawił u niego w gościnie, w czasie składania ofiary przy ołtarzu służba królewska zabiła węża. Polyfates rozkazał Melampusowi, który był wówczas młodzieńcem, zakopać węża. Melampus usłuchał, lecz była to samica i pozostawiła małe, którymi zajął się Melampus. Gdy węże dorosły, z wdzięczności dla opiekuna „oczyściły” mu uszy językami i przekazały mu w ten sposób dar wróżenia, an Schol. in A. R. 1118.

POLYFEJDES (IIoAakpsC5r| ę) -1. Wróżbita, według niektórych źródeł syn Mantiosa, a więc potomek Melampusa (tab. 1). Otrzymał dar wróżebny od samego Apollona. Po sporze z ojcem osiedlił się w Achai w Hyperasji. Synem jego był Teoklymenos, córką -» Harmonide.

2. Dwudziesty czwarty król Sikyonu. Według tradycji zachowanej w Kronice Eusebiosa panowanie jego zbiega się z epoką wojny trojańskiej. Do niego piastunka przyprowadziła podobno w dziecięcym wieku Agamemnona i Menela osa. aby ich ocalić przed Tye-stesem. Polyfejdes powierzył z kolei chłopców królowi Ojneusowi w Etolii (-»Agamemnon). Jeżeli Polyfejdes, jak utrzymuje Kronika, panował jeszcze w czasie zdobycia Troi, trzeba mu przyznać niebywałą długowieczność. an

1. Od. XV 249 il; schoL ad v. 223. 2. Apd. Ep. O15; Euscb. Chroń. I 175, 176 (Sctaoene).

POLYFONTE (TloXo<póyrr|) - Trak Hipponoos poślubił Trassę, córkę Aresa i Tereine, której ojcem był bóg-rzeka Strymon. Córką ich była Polyfonte. Wzgardziwszy darami Afrodyty, przyłączyła się do orszaku Artemidy. Afrodyta rozgniewana na dziewczynę ukarała ją, wzbudziwszy w jej sercu namiętną miłość do niedźwiedzia. Gdy Polyfonte w potwornym związku utraciła dziewictwo, Artemida poszczuła na nią w górach całą dziką zwierzynę. Przerażona Polyfonte uciekła do ojca i w jego domu wydała na świat dwóch synów, którym nadano imiona Agrios i Orios (Dzikus i Góral). Chłopcy dorośli odznaczając się niezwykłą siłą. Nie bali się bogów ani ludzi. Spotkawszy obcego człowieka wciągali go do swego domu i pożerali. Na koniec Zeus zdjęty zgrozą wysłał Hermesa, aby ich ukarać. Ten zamierzał z początku odrąbać im ręce i nogi. Lecz dziadek chłopców, Ares, chcąc wnuków uchronić od kary, przemienił ich w ptaki. Polyfonte przybrała postać sowy, Orios drapieżnego ptaka, Agrios przemienił się w sępa - wszystko to były złowróżbne stworzenia. Służąca, która będąc niewinną miała również ulec przemianie, prosiła, aby przyznano jej postać ptaka przyjaznego ludziom. Została więc przemieniona w dzięcioła, którego pojawienie się dobrze wróży myśliwym, an

Am.Lib.2i.

POLYPONTES (TIoXu(póvrnę) - 1. Syn Autofonosd wodza pięćdziesięciu Teban, którzy zgotowali zasadzką Tydeusowi podczas wyprawy Siedmiu przeciw Tebom; Tydeus wszystkich wymordował.

2. Potomek Heraklesa, który zabił Kresfontesa, aby zagarnąć jego królestwo i małżonkę Merope. Sam został zabity przez syna Kresfontesa (-> Ajpytos i Merope). an

|. U IV 395; por. A. Th. 430. 2. Apd. Bibl II 8. 5; Hyg. Fałk-i 137.

POLYGONOS (noMyovoę) - Polygonos i Telego-nos, dwaj synowie Proteusa i Torone, zginęli z ręki_; Heraklesa. Obaj złoczyńcy wyzywali podróżnych <do walki, aby ich zabijać. Pokonał ich Herakles, an Apd. Bibl. II 5,9; Philarg. in Verg. Georg. IV 391.

POLYEJDOS (IloAóeióoę) - 1. Sławny wróżbity koryncki z rodu Melampusa, z którym wiąże go następujące pokrewieństwo: Melampus miał oprócz innych] dzieci syna imieniem Mantios; tego z kolei synem i był -* Klejtos, ojciec Kojranosa, którego synem był Polyejdos. Polyejdos poślubił wnuczkę Augiasza, córkę Fyleusa, Eurydamię. Z tego związku miał dwóch J synów, Euchenora i Klejtosa, którzy wzięli udział w wyprawie Epigonów, następnie towarzyszyli Agamem-nonowi pod Troję. Polyejdos przepowiedział Eucheno-l rowi, że może wybrać swe przeznaczenie: albo umrze w domu z choroby, albo polegnie w boju pod Troją.j Euchenor wybrał śmierć na polu bitwy i zginął z ręki Parysa.

Miejscowy mit z Megary podawał, że Polyejdos przybył tam i opuścił -* Alkatoosa po zabójstwie Kal-1 i polisa, który był jego własnym synem. Wzniósł następnie świątynię ku czci Dionizosa. Według tego mitu Polyejdos jest uważany za syna Kojranosa i potomka Melampusa, lecz dziadkiem jego jest Abas (tab. 1). Polyejdos miał doradzić Bellerofontowi, aby udał się do źródła Pejrene i schwytał Pegaza. Polecił również Ifitosowi, synowi Eurytosa, aby pojechał do Tirynsu do Heraklesa. Uzdrowił z szaleństwa Teutrasa, króla Mysji. Lecz najsławniejszym związanym z jego osobą wydarzeniem było przywrócenie do życia Glau-kosa, syna Minosa (-+ Glaukos 5).

2. Inny Polyejdos, Trojańczyk, syn wróżbity Euryda-masa, wraz z bratem swym Abasem zginął z ręki Diomedesa. an

1. //.'XIII663 n.; Hyg. Fab. 128; 136; 251; Schol. in li V 148; Paus. I 43,5; Pi. 0.13.75; Schol. in. Od. XXI22; Ps. Plu. DeJluv. XXI4; Apd. BibL ID 3,1; Plin. XXV 2; Palaeph. 27. 2. II. V 148 n.

POLYKAON (rioXx)Kda>v) - małżonek Messene, młodszy syn Leleksa i Peridei. Ponieważ nie mógł liczyć na część królestwa po ojcu, postanowił za radą żony sam zdobyć królestwo. Przybrawszy sobie towarzyszy z Argos i Lakedajmonu założył miasto Andania i skolonizował krainę na Peloponezie, której nadał nazwę Mesenii. Nie należy identyfikować tego Polykaona z małżonkiem Euajchme, córki Hyllosa i Iole (tab. 16). an

Paus. Ol I, 1; E. Or. 626.

POLYKASTE (notoncóozą)-1. Jedna z córek Nestora, która w Odysei przygotowuje kąpiel dla

Telcmacha, kiedy ten przybył do Pylos, aby dowiedzieć się o losach Ody scusza. W późniejszym micie Polykaste występowała jako małżonka Telemacha i matka jego syna, który nosił imię Persepolis.

2. Imię małżonki Ikariosa, matki Penelopy. Lecz małżonka Ikariosa bywa niekiedy nazywana Periboja (tab. 19). Polykaste miała być córką Lygajosa z Akar-nanii (także Ikarios). an

1. Od. m 454 n.; Eusl. in Od 1796,39; por. Apd. Bibl 19,9. 2. Sir. X 452:461.

POLYKRITE (TIokoKptrn) - heroina, której oddawano cześć w Naksos. Z jej postacią związano mit następujący: w czasie wojny, którą toczyli mieszkańcy Naksos ze sprzymierzonym z E rytrejczykami Miletem, Polykrite została pojmana przez Diognetosa, wodza Erytrejczyków. Zakochany w brance, popadł w jej władzę. Otóż Polykrite była siostrą wodza Naksos, Polyklesa. Za pomocą tabliczki przemyconej w cieście Polykrite zdołała uprzedzić brata o zamierzonym podstępie. Skłoniła mianowicie zakochanego Diognetosa, aby nocą wpuścił do swego obozu wojowników z Naksos. Podstęp powiódł się, mieszkańcy Naksos wdarli się do obozu wroga i zadawszy mu wielkie straty skłonili go do zawarcia korzystnego dla nich pokoju. Polykrite obsypano zaszczytami. Wracając do ojczyzny, otrzymała tyle darów i tyle wieńców, że nie przeszedłszy jeszcze bram miasta zginęła uduszona ich ciężarem. Pochowano ją na miejscu, gdzie to się stało. Diognetosowi miano darować życie na prośbę kochanki, lecz inna wersja podaje, że zginął w walce i został pochowany obok Polykrite. an

Plu. De mul. virt. XVII.

POLYKRITOS (TIoAńKpiTOę) - Etolczyk wybrany na wodza Związku Etolskiego. Po wyborze poślubił młodą Lokryjkę, lecz trzy noce tylko spędził u boku małżonki. Umarł czwartego dnia przed nastaniem nocy. Po dziewięciu miesiącach wdowa wydała na świat dziecko, noszące znamiona obu płci. Przerażona, porzuciła noworodka na placu targowym, gdzie zebrał się lud. Ludzie orzekli, że był to znak boskiego przekleństwa i że należy matkę i dziecko wywieźć na granice kraju i spalić. W tej chwili objawił się odziany w czerń Polykritos i zażądał wydania dziecka, oświadcząjąc, że jest jego ojcem. Naglił do pośpiechu twierdząc, że bogowie podziemia zwolnili go tylko na chwilę. Gdy lud wahał się, czy spełnić to życzenie, zjawa chwyciła noworodka i rozdarła na sztuki, pożarła zostawiając tylko głowę i znikła. Etolczycy zamierzali wyprawić poselstwo do wyroczni delfickiej, aby zapytać o sposób odwrócenia skutków tego niezwykłego wydarzenia. W tej chwili głowa dziecka, która potoczyła się na ziemię, zaczęła prorokować. Zabroniła wysyłania poselstwa do Delf i przepowiedziała wojnę. Prosiła wreszcie, aby jej nie grzebać w ziemi, lecz wystawić na miejsce pełne słońca, an

Paradoxogr. ed. Weslermann, p. 121 n.;por. ProcL inPL/l. 0, p. 115 (Kroll). V

POLYKSENE (IloAu^ćyn) -jedna z córek Priama i Hekabe. Uchodzi za najmłodszą z rodzeństwa. Nie występuje w Iliadzie, lecz tylko w późniejszych eposach w związku z Achillesem. Rozmaicie przedstawiano ich spotkanie. Niekiedy podawano, że Polyksene znajdo

wała się u źródła, gdy Troiłoś poił tam konia. Miał wówczas zjawić się tam Achilles w pościgu za T roiło* sem, dopadł go i zabił. Polyksene zdołała umknąć, lecz ujrzawszy ją Achilles zapłonął miłością do dziewczyny. Niekiedy (lecz ta wersja powstała zdaje się w epoce hellenistycznej) opowiadają, że Polyksene miała przyjść do Achillesa wraz z Priamem i Andromachą, aby prosić o wydanie zwłok Hektora. Achilles, nieubłagany wobec nalegań Priama i Andromachy, miał ulec, gdy Polyksena zgodziła się zostać u niego jako niewolna branka. Z tą wersją mitu wiąże się problem „zdrady” Achillesa: aby otrzymać rękę Połykseny miał obiecać Priamowi, że opuści obóz i powróci do kraju lub nawet że zdradzi Greków i przejdzie do szeregów trojańskich. Sprawa miała się rozstrzygnąć w świątyni Apollona. Lecz Parys ukryty za posągiem boga zabił strzałą -» Achillesa.

Niezależnie od dziejów miłości Achillesa i Połykseny może wcześniej powstał mit o śmierci Polyksene, złożonej w ofierze na grobie Achillesa. W Opowieściach cypryjskich (Kypria) Polyksene została zraniona przez Diomedesa i Odyseusza podczas zagłady miasta i zginęła z ran. Miała być pogrzebana przez Neoptole-mosa. Później jednak przyjęto, że Polyksene zginęła złożona w ofierze na grobie Achillesa bądź przez Neoptolemosa, bądź przez greckich wodzów, namówionych przez Odyseusza. Tę wersję przyjmują greccy poeci tragiczni, zwłaszcza Eurypides. Ofiara ta miała za cel bądź zapewnić szczęśliwy powrót okrętom greckim i podobnie jak ofiara Ifigenii sprowadzić szczęśliwe wiatry dla armii Agamemnona, bądź też ułagodzić cień Achillesa, który zjawił się we śnie synowi, żądając złożenia tej ofiary, an

Apd. BibL ni 12,5; Ep. V 23; E. Tr. 622 a; Hec 3 a; 107 a; 218 a; schol. ad v. 41; 388; Hyg. Fab. 110;EGF(Kinkel), p. 50;Q.S. XIV 210 n. Tzeł. inLyc.269; 323; Ov. Met. XIII439 a;Sea Tr. 168 a;938 a; Diet. Ul 2 a; V 13; Serv. in Verg. Aen. 10 322; VI 57; Phikwtr. Her. XX 18.

POLYKSENOS (TIoAi3^evoę)- jeden z wnuków Augiasza, syn Agastenesa. Wymieniany wśród zalotników Heleny, wyruszył pod Troję na czele oddziału Epejów. Po powrocie z wojny miał syna i nadał mu imię Amfimachos na cześć swego towarzysza, syna Kteatosa, który zginął pod Troją. W Elidzie pokazywano grób Polyksenosa. Opowiadano, że po rzezi zalotników Odyseusz bawił u Polyksenosa w gościnie. Polyksenos, oprócz innych darów, ofiarował mu puchar, na którym były przedstawione dzieje Trofoniosa, Agamedesa i Augiasza.

2.    Jeden z synów Jazona i Medei (tab. 21).

3.    Polyksenos, król Elidy, u którego Tafijczycy ukryli bydło skradzione Elektryonowi. Wykupi! je -* Amfi-trion. an

I.1111623} Hyg. Fab. 81; 97; Apd. Bibl IU10,8; Paus. V 3,4. 2. Paus. O 3,8. 3. Apd. Bibl D 4,6; Tzct. in Lyc 932.

POLYKSO (flalu^d)) -1. Małżonka Nykteusa, matka Antiope (tab. 25)

2. Sławniejsza od' poprzedniej małżonka Tlepole-mosa z Rodos, syna Heraklesa, poległego pod Troją. Aby uczcić pamięć zmarłego, wdowa wyprawiła żałobne igrzyska, w których brali udział młodzi chłopcy. Zwycięzca otrzymywał wieniec z liści białej topoli. Znalazła sposób pomszczenia śmierci małżonka i ukarania Heleny, odpowiedzialnej za wywołanie wojny trojańskiej. Istnieją rozmaite wersje podań o wrogości