IMG537 (2)

178

(De)Konstrukcje kobiecości

wnątrz, zanegowany, wykluczony. Przywołanie danej gorii oznacza jednoczesne przywołanie tego, co wobec niej zewnętrzne, a co stanowi jej warunek. Na przykład hetero, seksualność definiuje się w opozycji do tego, czym nie jest, to znaczy w opozycji do homoseksualności.

Bipolarna logika (wnętrze/zewnętrze, homo/hetero, kobie-cość/męskość) wskazuje nie tylko na relacyjność konstruowa-nia każdej tożsamości, ale też na jej niestabilność. Ta niestabilność ma dwie przyczyny. Po pierwsze, nie wszystko da się umieścić w dialektycznej strukturze (tu pojawia się problem co zrobić z zachowaniami seksualnymi nieprzystającymi do owej opozycji, których nie da się umieścić ani po jednej, ani po drugiej stronie). Po drugie, to, co jest zewnętrzne, stale zagraża temu, co wewnątrz - powstaje więc konieczność ustalenia ścisłych granic pomiędzy sferami. Zewnętrze jest niezbędne do ustalenia granic jako takich, ale zagraża ich obaleniem. „Aby nie dopuścić do rozpoznania wewnętrznego braku, «ja» buduje swoje granice i broni ich przed naporem tego, co «inne» lub wtłoczone w rolę tego właśnie braku. Jednak zarówno granice, jak i tożsamości seksualne są niestabilne. Tak jak be-teroseksuaJność nigdy nie może całkowicie zapomnieć o fizycznej bliskości swojego przerażającego (homoseksualnego •innego*, tak homoseksualność nie może uciec przed społeczną presją (hetcro)seksualnego konformizmu. Jedna strona nawiedza i straszy drugą, z tym że to właśnie tej drugiej, zewnętrznej stronie przypisuje się upiorne nawiedzanie, które naśladowczo zaczyna ona uosabiać” (jw., 4).

Para pojęć wewnątrz/na zewnątrz wyjaśnia przedstawione w tym rozdziale „błędne kolo wykluczeń”. Obawy Janiec Raymond dotyczące uczestnictwa osób transseksuałnych w ruchu feministyczno-lesbijskim można opisać jako lęk o stabilność granic tożsamościowych i pragnienie zachowania jasnych kryteriów przynależności. Lesbijska podmiotowość skonstruowana w opozycji do heteroseksualnej stanowi jej konieczne zewnętrze. Czysta i naturalna heteroteksualność wymaga bowiem istnienia nieczystej i nienaturalnej homoseksualności. Ta binarna

Inne kobiety - problem wy kluczenia mniejszości...    179

struktura wykluczenia, logika opozycji wnętrze/zewnętrze, jak też marginalizujący dyskurs, który ją uzasadnia, jest wykorzystywana ponownie w konstruowaniu granic lesbijskiej tożsamości - w opozycji do biseksualistów czy transseksualistów. Odrzucenie biseksualistek i transseksualistek może być postrzegane jako forma podtrzymania tej fundamentalnej dla les-bianizmu opozycji: hierarchii wnętrze/zewnętrze, homo/hetero. To oznaczałoby, że lesbijki utrwalają system, z którego są wykluczane jako inne: „Homoseksualność interpretowana jako transgresja wymierzona przeciw heteroseksualności nie tylko nie podważa autorytatywnej pozycji heteroseksualności, ale wręcz potwierdza centralność heteroseksualności jako czegoś, czemu należy się przeciwstawiać” (jw., 6). Również Shane Phe-lan pokazuje, że konstruowanie ideału naturalnej tożsamości, szukanie istoty, prawdy lesbijskiej tożsamości służy wzmocnieniu stygmy, która ową tożsamość otacza, umożliwiając jej większą społeczną kontrolę (Phelan 1994).

Powrót do biologii, genetycznie kobiecego ciała w dyskusji przeciwko włączeniu transseksualistek i biseksualistek należy zatem rozumieć jako próbę ocalenia bipolarnego systemu dwu pici i dwu seksualnych orientacji, na których opiera się feministyczna i lesbijska podmiotowość. Transseksualiści czy bi-seksualiści niepokoją właśnie dlatego, że przekraczają ową dwubiegunowość. Szczególnie transseksualista funkcjonuje w debatach feministyczno-lesbijskich jako figura graniczna, wieczny Inny, ostateczna instancja odwoławcza dla zdefiniowania, czym na pewno się nie jest: „Dlawielu feministek i lesbijek feministek ten bipolarny system jest zachowany dzięki wykorzystaniu problemów i podmiotowości osób transseksuałnych jako znaków granicznych, w opozycji do których definiuje się feministyczne i lesbijskie wspólnoty” (Chapman i Du Pies-sis 1997, 170).

Próby podtrzymania binarnej opozycji widać wyraźnie we wciąż ponawianych w ruchu feministyczno-lesbijskim aktach tworzenia i oznaczania granic. Niebezpieczna jest dla nich obecność „figur przygranicznych”, czyli osób, które za bar*