2 Osoba nadużywająca narkotyków lub alkoholu (lub ktoś inny w rodzinie naJużywający).
3 Osoba która była lub jest maltretow ana (fizycznie, seksualnie lub w-crbalnie).
f4. Nastolatek nic mieszkający w domu ^^.łsobn która poniosła pow azną stratę (kulminacja
1 zagrożenia w rocznice1 )-
6 Najstarsze dziecko.
7. Osoba z historią zaburzeń psychicznych 8 Osoba, która wcześniej próbowała zamucłu samobójczego (80% zmarłych juz wcześniej probowało!)
• 9. Osoba, której ktoś bliski popełnił samobójstwo
Osobowość skłonni do pcrfckcjomzmu i nadmiernego samokrytycyzmu.
I Ftiolugia narastania samobójstw:
I 1. Zmiany cywilizacyjne:
- rozpad wnności
* rozpad rodziny
- upadek etyki
- brak zakorzenienia
• promocja samobójstwa, przemocy i satanizmu 2 Zmiany psychospołeczne
- poczucie braku własnej wartości
- poczucie niezrozumienia i niedocenieni
- zaniedbanie i samotność (brak wspólnoty)
- łatwość samooskarzania (wobec braku lub
niejasności zewn przyczyn)
- presja otoczenia.
14 Impulsniiy
15 iTTcsporwibihty
16 Failure to acccpt rc5pon»b'-*‘> |7 Many sbort manial rtlaóonsh p»
SAMOBÓJSTWO* rr
(1994). Dlac~ . ; ó /a ^'*chcl Ambony T.
"‘łęku dorastania zagrożenia
Znaki NV'Wa: Oficyna Wyd Voc.lio).
• W/niii l R łC*cł*grołenia samobójstwem
J Cłbjl,ne (należy traktować poważnie): umrzeć JUZ dłużej nie mogę, wolałbym nie * ’ m‘ł”' się soórd, u olalb\m nigdy się
i/rarf-ie1. n/e /nom /i/i i^i, juz niedługo nie r,*‘*2 musiol się o mmc martwić, wszystko jest sensu. wątpię czy to pnetyję. niedługo juz
me będę sprawiał kłopoł&w, itp
I 2' ^łflraKtcryst>\,znc zachowania . ©rozdawanie cennych rzeczy (!!!)
• nadmierne lub ograniczone jedzenie
• najmiemy lub ograniczony sen
• zaniedbanie wyglądu
I I^vycofanic * *vcia towarzyskiego ^kontrastowe zmiany w osobowości | ^^tagla euforia u osoby poprzednio przygnębionej.
• Predyspozycje do zamachu samobójczego:
1 Osoba wyizolow-ana towarzysko lub z trudnościami w kontakcie
Kiedy zamka lęk przed śmiercią, usunięta jest najważniejsza przeszkoda do samobójstwu | ^TilV wprowadzające w błąd: f 1.1 .udzie którzy o samobójstwie mówią, nigdy tego nic robią
2 Można zmniejszyć ryzy ko samobójstwa mc
poruszając tego tematu
3 Popełniający samobójstwo są umysłowo chorzy
4. S popełniają ludzie określonego typu
5 S przychodzi bez ostrzeżenia
6 Osoba o skłonnościach samobójczych będzie
taka zawsze
7 próby samobójcze rzadko bywają ponawiane, g Oznaki popraw y oznaczają przeminięcie
zagrożenia
9 Samobójstwu nic można zaradzić IU Ludzie zagrożeni samobójstwem są absolutnie zdecydowani umrzeć
nhlam Psychozy Symbiotyc/ncj (wg Margaret Mahlcr - za Orwid M . Pietruszewski K (1993) Psychiatria dzieci i młodzieży Kraków Collegium Mcdicum UJ.)
, fajnie nasilony lek.
\ maU“ 1 "ic,"otnołd 4 wSTaosók/. powodu lub przed
, z d„mu do
przcus/.KOia;
6 regresja kontaktów z rówieśnikami
7 niemożność zasypimin bez obecności matki x koszmarne sny o tematyce separacyjnej-
9 utrwalone unikanie bycia samemu
10 objawy wegetatywne (bóle głowy, brzucha, nudności, wy mioty - zwłaszcza antycy pujące).
11 nadmierne skargi z powodu rozłąki
Objawy Zespołu lllpcrkinctyczncgo (wg -DSM III. za Orwid M . Pictrus/cwski K (1993) Psychuitna dzieci i młodzieży Kraków Collegium Mcdicum UJ-)
Schemat przewidziany dla dzieci 8-10 lat (młodsze zbyt łatwo spełniają tc kry teria!)
A) Zaburzenia uwagi (przynajmniej 3 cechy):
1 dziecko często nic kończy tego, co rozpoczęło
2 często sprawia wrażenie, żc nic słucha co się do niego mówi
3 łatwo rozprasza się
4 ma trudności w skoncentrowaniu się na pracy szkolnej lub innych zadaniach wymagających utrzymywania uwagi
5 ma trudności we włączaniu się w zabawy
B) Impuhywnoić (przynajmniej 3 cechy):
1. często dziecko działa, zanim pomyśli
2 przerzuca się nadmiernie od jednej czynności do drugiej.
3 ma trudności w zorganizowaniu sobie pracy (bez istnienia zahur/cń poznawczy ch)
4 wy maga znacznie wzmożonego nadzoru
5. często Avraca na siebie uwagę w klasie
6. ma trudności w oczekiwaniu swej kolejności w zabawach łub sytuacjach grupowych
C) Kadruchliwość (przynajmniej 2 cechy).
I dz. zbyt wiele biega lub wdrapuje się na coś.
2. siedzi niespokojnie, kręci się
3 ma trudności w utrzymywaniu pozycji siedzącej
4. porusza się nadmiernie w czasie snu
5. jest zawsze "w biegu* lub zachowuje się jak napędzane przez jakiś motor
Kryteria DSM IN' dotyczące zaburzenia opozycyjno-buntowniczego (za Goodman R, Scott S. (2000) Psychiatria dzieci i młodzieży Wrocław Urban & Partner)
Przez 6 miesięcy utrzymują się co najmniej cztery z następujących objawów ł ma częste wybuchy złości.
2. często kłóci się z dorosły mi.
3. często przeciw staw ia się prośbom i zasadom.
4 często celowo irytuje innych.
5 często zrzuca winę na innych.
6 często jest drażliwe lub łatwo iry tuj: się.
8 c/ęstobyua zawzięte i mściwe
Charakterystyka dzieciństwa seryjnych morderców wg R Reslcra, A. Burgcssa, i i Douglasa (za: Stukan J. (2001). Seryjni mordercy Kraków: Wyd. Prometeusz ]. Częstość występowania zachowań i objawów (tylko przekraczających 50%):
Fantazjowanie - 82%;
Kompulsywna masturbacja - 82%;
Notoryczne kłamstwa- 71%;
Buntowniczość 67%;
Nocne koszmary - 67%;
Akty wandalizmu 58%;
Podpalenia - 56%;
Kradzieże - 56 %;
Dla celów dydaktycznych zestawi* Zbigniew t os
/.oburzenia trwają co najmn.ej 12 miesięcy .
obejmuj, trzyznastępującycb
1 "2 ° ‘Cf,0,y/uJc ,nn>ch- groź, lubzMrasza
2 często wszczyna bójki. •
3 używał niebezpiecznej bron w bójkach
4 przejawiał fizyc/nc okrucicnawo wobci ludz,
5-~' uobci
6 dopuuątl s,ę , ułyciem pr/
7. wymusił na kimś kontakt seksualny **’
8. podkładał ogień w celu spowodowania zniszczenia.
9 zniszczył czyjąś własność.
10 włamał się do samochodu lub domu.
11 oszukuje innych;
12 dopuszczał się kradzieży bez. używam: przemocy.
13 często bez zgody pozostaje w nocy poz: domem;
14 uciekł z domu na noc co najmniej dwukrotnie,
15 często wagarujc (wagary rozpoczęły się prze. 13 rż).
Kry teria diagnostyczne osobowości
nieprawidłowej wg II. ( lecley’a (Za Jakubik A.
(1987). Zaburzenia osobowości W; Psychiatria
Pod red S Dąbrowskiego. J Jaroszyńskiego. S
Pużynskicgo Warszawa PZWL. l ł)
1 trwała niezdolność do więzi uczuaowej;
2. bezosobowy stosunek do życia seksualnego.
3. brak poczucia winy. wstydu i odpowiedzialności
4. nieumiejętność odraczania satysfakcji (dążenie do natychmiastowego zaspokajania potrzeb).
5. utrwalone i nieadekwatne zachowania antyspołeczne,
6. julodcslrukcyjny wzorzec życia (po okresie dobrego przystos. i sukcesów niszczenie dotychczasowych osiągnięć z przy czyn dla otoczenia niezrozumiały ch).
7 niezdolność planowania odległych celów.
8 niezdolność przewidywania skutków własnego postępow ania i wysuwania wniosków z dośw iadczeń (raecfckt procesu uczenia się).
9 nie dające się logicznie wyjaśnić przerywanie każdej podjętej konstruktywnej działalności,
10. swoisty brak wglądu
11. sprawna inteligencja (brak defektu I;
12 nicrozróżmanic granicy między prawdą a kłamstwem.
13. brak lęku.
14. nietypowa lub niezwykła reakcja na alkohol.
15 częste szantażowanie samobójSwem.
16 tendencja do samouszkodzeń
Orientacyjna zawartość Harc Psychopathy Checklłst-Kcsised (1991). za J D Miller D R I ynam. T A Widtgcr. C Leukcfcld (2001). Personalny disorders as c\treme sanants of common personalny dimensioru can the Fiv« ^ Factor Model adcąuatcly rcpresenl psychopaUiy Journal of Personalni. 69 J | filibncsa/tuperficial charm 1 Grandiose sense of self-worth 3. Nccd for slimulation 4 Pathological lymg
SConning^mpuIamc
6 Lack of rcmorsc or guilt
7 Shallow affcct
8 Callous/lack of cmpaihy
9 Parasilic lifestyłc
10. Poor hchavioral controb
11. Promiscuous scxual bchav.o?
12 Farlv behas ior problem*
13 Uck of reałistic. long-term gos*
ule dclmąucncy
cauon of condtKma! rdease