IMGC84 (3)

Metody nauczania i wychowania 73

—    perswazyjne nauczanie wartości moralnych, tj. oddziaływanie na świadomość moralną uczniów — mówiąc inaczej ich uświadamianie etyczne; perswazyjne nauczanie wartości (i to nie tylko moralnych) może mieć miejsce podczas każdej lekcji, w każdej sytuacji, gdy omawiane są treści dotyczące bezpośrednio problematyki aksjologicznej lub tylko pośrednio do niej nawiązują,

—    występowanie dyskusji na podstawie przeczytanych lektur, autobiografii, biografii, usłyszanych wspomnień, filmów, sztuk teatralnych o tematyce społeczno-obyczajowej.

Wszelkie wychowanie, a wychowanie moralne w szczególności nie daje się z góry zaprogramować np. na wzór działań produkcyjnych. Jest ono bardzo złożone i wymyka się podporządkowaniu jakiemuś jednemu paradygmatowi oddziaływań. Dlatego z pewnością żaden ze znanych sposobów wychowania nie stanowi uniwersalnego oddziaływania na dzieci i młodzież.

Dziś poszukuje się sposobów wychowania różniących się od tradycyjnych. Jak dotąd znane są tylko dwa sposoby oddziaływań wychowawczych, umożliwiające uczniom swobodny wybór wartości, zgodnie z własnym odczuciem co do ich prawdziwości i użyteczności.

Pierwsza, to metoda klasyfikowania wartości (Values Clasifi-cation)⁸⁰. Druga, to metoda „rozumowania moralnego" (morał reasoning).

Pierwsza, polega głównie na uświadamianiu sobie przez uczniów własnych uczuć związanych z głoszonymi wartościami; szczególnym przedmiotem zainteresowań czyni się przeżywane przez uczniów uczucia. Stąd też faktycznie za wartość uważa się przede wszystkim to, co się lubi, co jest uczuciowo bliskie dziecku, a nie to, jak powinien postąpić.

Druga metoda obejmuje różne strategie, tj. w miarę atrakcyjne ćwiczenia praktyczne, m.in. wybór wartości przez głosowanie

Bliżej na ten temat można znaleźć w publikacji L. Rathsa, M. Harmina, S. Simona, Vąhies and Teaching. Columbus 1966 oraz S. Simona, Values Clarification: A Handbook of Practical Strategies for Teachers and Students, 1972.