IMGE52

Edmund Wnuk-Lipiński

228

tej gmpy na rachowanie członków. Używając terminologii H. Nixona można by powiedzieć, że grupa charakteryzująca się silną integracją normatywną będzie także zazwyczaj silnie zintegrowana w warstwie funkcjonalnej, a jednym z przejawów owej integracji funkcjonalnej jest wla.<nie solidarność grupowa. Można tę hipotezę sformułować inaczej: wyższe oczekiwania pomocy ze strony grupy wiążą się z ten-dcncją do silniejszego podporządkowania się normom tej grupy, przy czym trudno tu mzgraniczyć skutek i przyczynę, bowiem relacja ta ma charakter sprzężenia zwrotnego.

Hipotezę tę można zweryfikować poprzez skorelowanie odpowiedzi na dwa analizowane w tym paragrafie pytania. Macierz współczynników korelacji Pearso-na wykazuje istnienie owej zarysowanej w hipotezie prawidłowości. Najwyższy współczynnik korelacji występuje w parze zmiennych określających wagę wpływu Kościoła na postępowanie jednostek oraz przy określaniu oczekiwania pomocy ze strony Kościoła. Oznacza to, że im silniej ktoś deklaruje, iż w swoim postępowaniu liczy się ze zdaniem Kościoła, tym wyższe są jego (jej) oczekiwania pomocy ze strony Kościoła w trudnych sytuacjach życiowych. Związek ten jest równie silny wśród inżynierów jak wśród robotników wykwalifikowanych (r = 0,50).

Podobną prawidłowość - zarówno wśród inżynierów jak i robotników - obserwuje się w przypadku stosunku do władzy. Wprawdzie współczynnik korelacji -identyczny dla obu kategorii respondentów jest nieco niższy (r = 0,42), ale sygnalizuje on bardzo silny związek pomiędzy liczeniem się ze zdaniem władz, a oczekiwaniem z ich strony pomocy w trudnych sytuacjach życiowych.

Również ci, dla których ważną normatywną grupą odniesienia są sąsiedzi, mają na ogół tendencję do wiązania ze środowiskiem sąsiedzkim oczekiwania pomocy (dla inżynierów r = 0,39, a dla robotników r = 0,30). W przypadku zwierzchników i kolegów z pracy analogiczne związki są słabsze, choć ciągle statystycznie istotne, zaś w przypadku przyjaciół związek korelacyjny jest nieistotny. W odniesieniu do rodziny związek ten jest nieistotny wśród inżynierów, a istotny — wśród robotników (r = 0.22).

Różnice w wartościach współczynników korelacji wskazują na jeszcze jedno ważne zjawisko. Fakt. iż najwyższe wartości tych współczynników występują w odniesieniu do funkcji integracyjnych i opiekuńczych Kościoła i władzy oznacza, że oczekujący pomocy od tych instytucji w większym stopniu niż w pozostałych przypadkach rekrutują się spośród tych, którzy skłonni są swoje zachowanie kształtować pod wpływem norm przez te instytucje ustalanych. Inaczej mówiąc - silna integracja funkcjonalna z Kościołem lub z władzą współwystępuje z silną integracją normatywną. Odmiennie przedstawia się sytuacja w mikrostrukturach, a zwłaszcza w kręgach rodzinnych i przyjacielskich. Tutaj bowiem związek pomiędzy integracją funkcjonalną i normatywną jest luźniejszy: ci, których oczekowania pomocy ze strony rodziny lub przyjaciół są wysokie, nie zawsze równie skrupulatnie podporządkowują się normom zachowania, które w tych grupach dominują. [...]

PRZYPISY

¹ Wszystkie dane empiryczne, których /ródla nie padano, pochodzą I badanu ...N terów woóeł tft* leczne - poczucie więzi - wiara w siebie”, zrealizowanegó w listopadzie 1913 r. - ilyarfk^^H przez zespól IFiS PAN w składzie: E. Skotnicka-ilłasiewicz. K. Janicka. i. Knralewicz. B. NtfiH E Wnuk-Lipiński (kierownik naukowy projektu). Badania zrealizowano na próbie ogólaepattHlj (skrócona wersja kwestionariusza) oraz próbie robotników wykwalifikowanych i

żych zakładów przemysłowych. Szczegółowy opis procedery badawczej, zastosowanych nlH^H wyników znaleźć można w raporcie: Nienfwnoici i upoilahgnla w ńnsdonoM Wnuk-Lipiński. (FiS PAN. Warszawa 1987.

’ Można tu porównać np. klasyfikację R.T. Golembiewskiego (1962: 164). formatowaną § powiną widzenia spójności grupy czy klasyfikację M. Phillips (1965): 82). wyróżniającą charakterystyczne funkcje malej grupy w dwóch odmiennych fazach: instrumentalnej i ekspresyjnej. Irazrzc lane aspekty funkcji życia grupowego wydobywają: H.M. Blalock Jr. i P.M. Wilkcn. Rozpatrują 3 jnoMenaBpH procesów malogrupowych i relacji pomiędzy mikrostrukturami i makroatrainurami w kategoriach Su -wymiany.

¹ Odpowiedzi na to pytanie mierzono następującą skałą pięciopunktową: I - nigdy nie bezę się z opinią tych osób. 2 - na ogół nie liczę się. 3 - czasem się liczę, czasami me. 4 - aa ogół bezę «aę. 5 -zawsze się liczę.