IMG 36 (5)

206 • Kefalos

warzystwie gościa —> Parysa, który uprowadził mu żonę i zabrał jego skarby.

Kefalos, syn -> Hermesa i Herse (inna wersja mitu mówi, że był on synem króla Fokidy Dejona i Diomedy). Małżonek —> Prokris, królewny ateńskiej. Historię miłości K. i Prokris opisał w —» Metamorfozach (ks. VII, w. 661 nn.) Owidiusz. Przypuszcza się, że poetycki opis uczucia tych dwojga może być złożony z dwóch wcześniejszych opowieści mówiących o różnych postaciach: o Kefalosie z Aten i Kefalosie z Fokidy. Pasją K. było polowanie, stąd często o świcie wyruszał na stoki Hymettu (pasmo górskie wAttyce). Podczas jednego z polowań zakochała się w nim —»Eos, która wbrew jego woli, uwiodła go. Następnie pod zmienioną postacią wysłała K. do Prokris, aby uwiódł ją i w ten sposób przekonał się o niewierności małżonki. K., choć z trudem, ale zdobył Prokris. Kiedy wyjawił, kim jest, Prokris uciekła ze wstydu na Kretę, zamieszkała w górach i uczestniczyła w polowaniach w orszaku -» Atremidy. Z czasem K. postanowił odszukać swoją małżonkę i prosić ją, by do niego wróciła. Jedna z wersji tego mitu podaje, że Prokris wzięła wtedy na nim odwet i została kochanką —»Minosa. Wyleczyła króla Krety z jakiejś choroby (podobno chodziło o zgubny dla kobiet urok rzucony na Minosa przez -> Pazyfae) i z darami od króla w postaci gończego psa -» Lelapsa i włócznią niechybiającą celu wróciła do Aten (według Metamorfoz Owidiusza byty to dary od Artemidy). K. wybaczył Prokris zdradę, ale ona, niepewna uczucia męża, śledziła go podczas polowania. Trafiona przypadkowo włócznią niechybiającą celu zginęła z ręki K. Z powodu zabójstwa człowieka K. musiał opuścić miasto; znalazł schronienie w Tebach. Pomógł uwolnić Teby od dzikiego lisa z Teu-messos (w Beocji), którego miał zesłać na miasto któryś z bogów (-» Apollo lub —> Temida bądź —> Hera). Następnie wyruszył z królem —> Amfitrionem na wojnę przeciwko korsarzom Tafijczykom, mieszkającym na wyspach u ujścia Zatoki Korynckiej, i ich królowi Pterelaosowi. Po zwycięstwie dostał od Amfitriona wyspę, którą zwano od jego imienia Kefalenią. Były różne interpretacje mitu o K. Patrz także Lucyfer.

Kefeus,¹ syn Aleosa i jego żony Neajry, uczestniczył w wyprawie -» Argonautów. Po śmierci ojca rządził wTegei, w Arkadii. Wyruszył z -» Heraklesem przeciwko Lakedaj-monowi (-»Sparta). Opiekę nad swoim królestwem powierzył wówczas córce Sterope, która, mając włos —> gor-

kerkopi • 207

gony —» Meduzy, mogta odpędzić wroga. K. wraz z synami zginąt w czasie tej wyprawy. ² Byt także inny K., syn —> Belosa, króla Ketenów (lud umiejscawiany nad brzegiem Eufratu lub w Etiopii) i jego żony Anchinoe. To mąż —» Kasjopei i ojciec —> Andromedy. Po śmierci umieszczony został wśród gwiazd. Gwiazdozbiór Kefeus (Ce-pheus) znano już w starożytności, do dzisiaj gwiazdozbiór nieba północnego zachował swoje imię, świeci w nim gwiazda, której blask regularnie zmienia się, są to tzw. kefeidy. Patrz także Fineus (Phineus).

Kefisos, bóg rzeki o tej samej nazwie, płynącej w —» Be-ocji, ale także w Fokidzie i Attyce. Prawdopodobnie ojciec —> Praksytei. Z —» nimfą Liriope miał syna —> Narcyza. • Posąg K. umieszczono na jednym z przyczółków Partenonu, świątyni —»Ateny na —> Akropolu ateńskim. Kekrops, ¹ najstarszy król Attyki, która od jego imienia przyjęła nazwę Kekropei. Założyciel Aten. W miejsce nóg wiły mu się węże. Za jego rządów miał się odbyć spór między —» Posejdonem i —>Ateną o panowanie nad Attyką. —> Zeus obiecał dać władzę temu, kto przekaże cenniejszy dar. Posejdon uderzył trójzębem i wytrysnęło źródło. Atena posadziła oliwkę. K. rozstrzygnął spór na jej korzyść, uznał bowiem, że wody mają pod dostatkiem, uprawa oliwek zaś nauczy ludzi pracy, krajowi przyniesie bogactwo. Trzem jego córkom, Herse, Aglauros i Pandrosos, które zaopatrywały łąki i pola w rosę, Atena powierzyła opiekę nad —> Erichtoniosem, który po K. panował w Atenach. Z jego rządami wiązano początki cywilizacji. Zniósł składanie ofiar z ludzi, ustanowił kult bogów i rytuał zawierania małżeństw. Uważa się go za wynalazcę pisma. W -» Erechtejonie znajdował się grobowiec K., w którego pobliżu rosła oliwka. Posąg króla Attyki stoi na jednym z przyczółków Partenonu. Jego wizerunki zachowały się na malowidłach wazowych i reliefach. ² K. to również ósmy król Aten, syn —» Erechteusza i —» Praksytei. Patrz także Lelaps, Pandion.

Keleos, król miasta —> Eleusis, który wspólnie z żoną Meta-nejrą przyjął do swego domu pod postacią śmiertelniczki boginię —> Demeter jako piastunkę ich synka —» Demo-fonta. Patrz także Triptolemos. kerkopi (‘ogoniaści’), dwaj bracia, synowie —> Okeanosa i —» Tei. Rozbójnicy z okolic —» Efezu (według Herodota byli w Termopilach), którzy okradali i zabijali wędrowców. Odważyli się nawet porwać —» Heraklesa, ale —> heros rozprawił się z nimi, wieszając obu za nogi na drągu.