IMGv32

H wychowaniu przedszkolnym, a szczególnie w okresie nie-

H wychowaniu przedszkolnym, a szczególnie w okresie nie-

anowtęcym.

— podkultury niesłyszących. Rzecznicy tego celu uwzględniają przede wszystkim ograniczenia w osiąganiu przez osoby niesłyszące ■ogólnych celów wychowania. Biorąc to pod uwagę twierdzi się, że niepowodzenia edukacyjne w postaci przeciętnie niskiego poziomu osiągnięć sdfeolnych uczniów kształconych czystymi metodami językowymi, a także psychologiczne właściwości postrzegania przez nich świata (głównie aa pośrednictwem kanału wzrokowego) to podstawowy punkt wyjścia w konstruowaniu celów wychowania. Efektem ich realizacji jest identyfikowanie się niesłyszących ze swoistą podkulturą niesłyszących, gdyż teriera porozumienia uniemożliwia im w pełni aktywne .uczestnictwo w społeczności ludzi słyszących,

—    uczestniczenia niesłyszących we właściwej im podkulturze a tak-H do możliwie pehiego uczestniczenia w społeczności ludzi słyszących. Różne możliwości rozwojowe i edukacyjne, inność psychofizyczna niesłyszących stają się podstawą konstruowania celów wychowania i ściśle z Beli powiązanych metod uwzględniających mowę dźwiękową i system znaków migowych. Stosowanie dwóch różnych kodów językowych powoduje jednak, że jeden z- nich dominuje (dwujęzyczność podporząd

kowana).

Wspólną cechą tych trzech sposobów ujmowania kształcenia osób j z uszkodzonym słuchem jest rozwój osobowości, jako wartości naczelnej, i przez rozwój języka. Współcześnie, wspólnym (mianownikiem wszyst- I Uch kierunków kształcenia niesłyszących jest pismo. Wątpliwości ] natomiast nie zniknęły odnośnie do tego czy rozwój osób z uszkodzonym j słuchem powinien, obok słowa pisanego, koncentrować się na kształcę- 1 niu i wychowaniu w języku migowym i .przez ten język, czy też należy i polegać wyłącznie na mowie dźwiękowej albo na jakiejś innej formie JUnącej te dwa skrajne stanowiska.

Koncentrując się w pracy pedagogicznej na metodach nawiązują-cych do szkoły francuskiej, bierzemy pod uwagę przede wszystkim iwa ość osoby z uszkodzonym słuchem, jej psychologiczną i biologiczną odmienność, rewalidacyjny cel mieści się zatem jedynie w obrębie H111 osoby niesłyszącej i w samym jej rozwoju. Metody, lEffee wywodzą się ze szkoły niemieckiej z kolei służą realizacji rewalidacyjnego celu, który mieści się jakby poza niesłyszącą jed-I poza podkulturą niesłyszących — grupą od-ośooketńe jest tu społeczność ludzi słyszących — świat ludzi sły-eraz przyswojenie dorobku kulturowego 1/udżkości, uozestni-w kułfeurze i w jej rozwoju przez integrację społeczno-zawodową. .Zwośermjcy szkoły niemieckiej będą zatem podkreślać nie różnice, IRtp np- uszkodzenie słuchu, ale to, co jest wspólne wszystkim lu-.Jf Jdl dąsaniu do rozwoju potrzeb poznawczych i społecznych,

co w praktyce surddogicznej będzie się przejawiać ■ podtodWflP^H tyle ograniczeń, ile możliwości np. wykorzystania i rozwoju tŚŚaĘĘM nyoh resztek słuchu. Psychofizyczna inność oraz wspólna dla słyszących i niesłyszących ludzka natura znajdują odbicie w stO0b$|$jH metod uwzględniających zarówno indywidualne możliwości i ograniczaj nia osób z uszkodzonym słuchem, jak też .potrzeby ogólnospołeczne. Grupą odniesienia staje się zarówno zbiorowość podkultury nieałyaŚM cych, jak i społeczność ludzi słyszących, a c elem.— wszechstronny rozwój jednostki na miarę jej indywidualnych możliwo sTrr — ----—

2. PODSTAWY KONSTRUOWANIA CELÓW KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

Dokonując próby sformułowania celów wychowania w surdopeda-gOgice, za punkt wyjścia rozważań należy przyjąć określoną ogólną definicję opisującą czym zajmują się dyscypliny nauk pedagogicznych. Zajmują się one wychowaniem, czyli „...zamierzonymi i świadomie podejmowanymi czynnościami, mającymi na celu ukształtowanie osobowości wychowanka według społecznie zaakceptowan ego wzor u, czyli ideału wychowawczego”⁴.

Wynika stąd, że podstawowym celem wychowania jest rozwijanie osobowości wychowanka; rozwój ten dokonuje się w sposób ukierunkowany i celowy, tzn. że kształtowanie się ostatecznego obrazu osobowości jednostki odnosi się do określonego, społecznie aprobowanego idealnego wzorca, czyli ideału wychowawczego.

Aprobując rozwój osobowości jako naczelny cel rewalidacji surdo-pedagogicznej, trzeba rozważyć i przyjąć określony sposób rozumienśar; pojęcia osobowości. Pedagogika, w tym i surdopedagogika jako dział wiedzy o powiązaniach interdyscyplinarnych, a jednocześnie nauka praktyczna, wykorzystuje dorobek badań i przemyśleń innych nauk na temat osobowości i mechanizmów jej rozwoju w celu poszukiwania optymalnych, najbardziej efektywnych metod jej kształtowania.

Tak więc socjologowie osobowość ro2patrują w jej uwarunkowaniach społecznych i kulturowych. Dla socjologów osobowość to „element społeczny w człowieku, to zintamalizowana kultura, to dyna-¹ miczna organizacja idei, postaw, nawyków nadbudowanych nad naśttgjjfl biologiczną” ^{2 3}. W tym rozumieniu osobowość jest przede wszystkim wytworem społecznym, jest realizacją obowiązujących w danej

1

3 -- Surdopedagogika

2

⁴ C. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa 1984, fl ll.

3

J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970, I 10C.