IMG�66

18 Agresja - co się za tym kryje?

przemocy. A każdemu rozsądnemu człowiekowi trudno będzie zrozumieć to, że celowe, nierzadko również niebezpieczne zadawanie ran w boksie jest dobre albo ma sens.

Ale również mniej dramatyczne sytuacje są niekiedy różnie oceniane. Zburzenie domu jest bez wątpienia celowym zniszczeniem, które w związku z tym trzeba rozumieć jako agresję. Mimo to nikt nie przejmuje się, że walący się budynek pada ofiarą rozbiórki. Ale jak reaguje opinia publiczna, kiedy nieuszkodzony budynek z kunsztowną fasadą musi ustąpić miejsca dziwnej konstrukcji z betonu i szkła? Albo też gdy cała dzielnica zostaje zburzona w ramach poprawy stanu zagospodarowania miasta? Zwolennicy technicznego postępu oczywiście są jednomyślni: popierają oni przydatność albo konieczność planowanych budów. Natomiast zwolennicy kulturowych wartości osądzą zburzenie historycznego budynku jako bezsensowne zniszczenie, a tym samym nieusprawiedliwioną agresję.

Jeśli chodzi o agresję w wychowaniu, przeważa jednomyślność: „Przecież my chcemy dla naszego dziecka tylko tego, co najlepsze!¹’. Na podstawie tego głębokiego przekonania prawdopodobnie wszyscy rodzice nie dopuszczają do siebie tej myśli, że mogliby zaszkodzić swojemu dziecku. Pizy pomocy haseł typu: „Klaps w odpowiednim momencie nigdy nie zaszkodzi” albo „Od czasu do czasu trzeba porządnie wrzasnąć”, wielu dorosłych próbuje podnieść znaczenie swoich agresywnych metod wychowawczych jako usprawiedliwionych, dobrych i sensownych, ponieważ rodzice mają możliwości karania i „poskramiania” swoich dzieci. A to, co od wielu pokoleń jest „skutecznie” praktykowane, nie może być przecież szkodliwe i dlatego nie trzeba wcale na ten temat dyskutować. Mimo to, każdy policzek (czy też sławny klaps) ma najpierw na celu zadać dziecku ból¹. A również grożące lub twarde słowa stosowane są w konkretnym celu jako duchowa broń przeciwko „niegrzecznemu” postępowaniu dziecka. Pytanie brzmi tylko, czy takie rodzicielskie reakcje rzeczywiście są konieczne, aby uczynić z dziecka „przyzwoitego człowieka”. Później omówimy

jeszcze szczegółowo, jak agresywne zachowania rodziców, które wynikają z pewnością z dobrych zamiarów, wpływają na dziecko. Ale wcześniej przyjrzyjmy się jeszcze różnorodnym formom wyrazów agresji.

Rodzaje agresji

Słysząc słowo „agresja” myślimy najpierw przede wszystkim o atakach z rękoczynami: począwszy od brutalnej, przestępczej przemocy, aż po dziecięce „style walki” takie jak bicie, kopanie, gryzienie czy drapanie.

1

Wielu rodziców nie jest tego świadomych - przede wszystkim wtedy, gdy w złości (albo z bezmyślności), ręka się im „wyślizgnie”. Mimo to spoliczkowanie nic jest pomyłkowym, lecz celowym zachowaniem z bolesnymi skutkami.