KSIĄŻKA (11)

Kami Adamiecki jako jeden z pierwaiych zwrócił uwagę na zależ¹ nritr kosztów wiaa^yrh produkcji od intensywności pracy¹ .Oprócz prawa hainnnii obejmującego zasadc harmonii doboru organów pracy zespołowej a —adę harmonii działania tych organów, sfor¹ znułcm-al prawo optymalnej produkcji, oparte na prawidlowościack w kształtowaniu sic kosztów produkcji. Prawa to oraz prawo podziału pracy i prawo koncentracji uważał za teoretyczne podstawy nauki o nrpamaarji I kierownictwie"³®.

Największe osiągnięcia, które zasłużenie przypisywane są ternu widkkmu pasjonatowi naukowego kierownictwa, związane są z jego badaniami nad harmonizacją. Przytoczmy zatem fragmenty jago do cśckań opublikowane w artykule pt. Harmonizacja Jatco Jedna z głóce-apcói padstazi' organizacji naukousej.

Analizując warsztat pracy Adamiecki pisał:    widzimy, te stra

ty z powodu straconego czasu mogą wynikać z dwóch powodów:

1.    gdy organy poszczególne nie s ą należycie de¹ brane, czyli ich wzorcowe produkcje nie są jednakowe;

2.    gdy działanie tych organów nie jest należycie zharmonizowane.

Stąd wniosek, że najlepsze zharmonizowanie działania jest moda tylko wtedy, gdy poszczególne organy aą najlepiej do siebie dobrane, czy¹ że istnieje harmonia w samym doborze.

Ponieważ ekonomię działania każdego organu danego organizmu wytwórczego możemy wyrazić ścisłym charakterystycznym wykresem. wyrażającym zależność jego kosztów od produkcji (jego cne czasu), to określenie • harmonia doboru¹ przestaje być czymś nieokreślonym (mglistym) i staje sie rzeczą najzupełniej konkretną ; a mianowicie: harmonią doboru możemy nazwać taki dobór, pny któiym wykresy charakterystyczne wszystkich orga- i nów będą ze sobą uzgodnione, tak pod względem swych produkcji wzorcowych, jak również kiedy suma rzędnych pionowych I tych wszystkich wykresów będzie przy danych rozporządza! nych śród- ! kach technicznych najmniejsza; innymi słowy, gdy każdy z organów | i pod względem ekonomicznym będzie najdoskonalszy¹⁹⁹.

W cytowanej pracy Adamiecki przeprowadza wywody na temat trzech praw ekonomii jako podstawy nauki organizacji. Prawa ekonomii i metody organizacji sa według Adamieckiego silnie powiązane t prawami przyrody. Pierwsze prawo to prawo podziału pracy - „główny powód ekonomii, którą otrzymuje sic poprzez daleko idący podział pracy na wykonawczą i kierowniczą, który to podział tak wybitnie występuje w metodach Taylora oraz innych pionierów nauki organizacji*. W opinii Adamieckiego prawo podziału pracy zdefiniowane przez Adama Smitha jest prawem, którym kierze się cała żywa przyroda w dążeniu do ekonomii. Drugie prawo przyrody to prawo koncentracji lub integracji. Według Adamieckiego .przyroda kieruje się również tym prawem nieustannie dążąc do ekonomii. Komórki przy wykonywaniu swych funkcji życiowych dzielą się i specjalizują, dzięki czemu ogólny nakład i strata energii i środków zmniejszają się. Widzimy jednak również, że jednocześnie odbywa się i drugi proces, mianowicie komórki wykonujące funkcje jednakowe lub jednego rodząju łączą się do wspólnego działania, tworząc kooperacje, całe organy służące do jednego specjalnego celu, dzięki czemu znów otrzymuje się ekonomię”. Trzecie prawo ekonomii, pisze Adamiecki, to prawo harmonii, .którym przyroda żyjąca, dążąc do oszczędzania sił i środków, posiłkuje się również w niesłychanie doskonały sposób*.

A Jeśli chcemy otrzymać sprawność wzorcową pod względem eko-nomicznym .trzeba - według autora - dobierać organy zgodnie z ich charakterystycznymi wykresami i następnie trzeba, aby te organy działały w ścisłym z sobą związku, tak aby każda czynność odbywała się w swoim czasie*. W tym określeniu K. Adamiecki widzi całą treść ekonomiczną prawa harmonii.

Poza harmonią doboru i harmonią w działaniu Adamiecki wskazywał na jeszcze jeden rodzaj harmonii, który dotyczy czynnika ludzkiego i nie da się tyąć w wykresy ułatwiające harmonizację. Jest to harmonia duchowa, która powinna łączyć wszystkie jednostki ludzkie współpraciyące w zakładzie wytwórczym.

Znaczenie harmonii duchowej uczestników organizacji najpełniej odzwierciedlają następujące słowa Adamieckiego: .Jeśli zasady harmonii duchowej będą zachowane przy organizowaniu pracy ludzkiej w imię najwyższego dobra człowieka pracującego i całej ludzkości, jeśli będziemy dążyć ku najwyższym ideałom, zastosujemy zdrowy sąd wyższego rzędu, wprowadzimy dyscyplinę wypływającą z wyższych moralnych pobudek, będziemy się kierowali sprawiedliwością tą

1

Tl—ar. s. 39®.

^W K- Adiaacefca. Hmnmamimaęja Jak¹ Jmdna z gtóumycłi podstaus twpawaaąl noitba% I -hwdd Teehmc—|T 1924. ar 49. 52 ¹ 53. cyt. zł Tutdrcy naukoutyeh podstaw omam¹ |