Kwas zas1272

550 1 Roidtial 36 HI C

2.    Bufor węglanowy znajdujący się w krwinkach czerwonych oraz osoczu nie odgrywa żadnej roli w buforowaniu H₂CÓ₃.

3.    Chociaż HC0₃' stanowi efektywny bufor kwasów niewęglowych, nie może on buforować HjCOj, ponieważ połączenie H* z HC0₃‘ prowadzi do regeneracji kwasu węglowego:

H₂C0₃ + hco₃- -> hco₃- + H₂C0₃

Ćwiczenie

Układ I^COj/HCOj' posiada unikatową charakterystykę, która czyni go ważnym buforem. Niektóre* cechy tego układu opisane są poniżej.

OMÓWIENIE

1.    Układ H₂C0j/HC0₃" stanowi dostatecznie dużą pulę na to, aby dostarczyć około 600 mEq HC0₃ do zobojętnienia równie dużej ilości kwasów.

2.    Należy pamiętać, że (H‘J zależy od ilorazu składników pary buforu (HA/A"), np. H₂P0₄7HP0₄²* lub HjCOj/HCO-j". Dodanie kwasu zmniejsza mianownik i zwiększa licznik w tym samym stopniu. Tak więc w wypadku większości buforów iloraz ulega zmianie zarówno w wyniku zmniejszenia mianownika jak i zwiększenia licznika. Ta zależność obowiązuje w wypadku większości buforów włącznie z HPr/Pr' i H₂P0₄'/ HP0₄²\ Nie obowiązuje natomiast dla buforu I^CCyHCOj'. W tym wypadku H₂C0₃ jest w równowadze z C0₂. Zmiana [H’j może być wyłącznie związana ze zmniejszeniem mianownika. Uwolnienie kwasu lotnego z roztworu znacznie zwiększa możliwość buforowania przez ten układ.

3.    Inna ważna charakterystyka układu HjCOj/HCOj' odnosi się do mechanizmów fizjologicznych, które (a) minimalizują zmiany pierwotnie zaburzonego komponentu oddechowego (C0₂) lub metabolicznego (HC0₃~). Tak np. gromadzenie kwasu mlekowego prowadzi do obniżenia pH co z kolei zmniejsza wytwarzanie kwasu mlekowego na drodze glikolizy, (b) utrzymują iloraz stężeń pary buforów co oznacza, że pierwotna zmiana stężenia jednego z nich prowadzi do zmiany stężenia drugiego w tym samym kierunku (np. jeżeli do układu dodamy HC1, co oznacza ubytek HC0₃‘, wówczas dochodzi do zmniejszenia Pco₂ na skutek hiperwentylacji (odpowiedź układu oddechowego na zakwaszenie).

4.    Dwutlenek węgla może powstawać z H₂C0₃ i może być eliminowany przez płuca, co oznacza, że I^CO-j jest kwasem lotnym. Natomiast nerki regulują [HC0₃~]. Tak więc oba narządy regulują niezależnie dwa składniki układu buforu węglanowego HCO, (IHCOj ] i COj).

mmmmmm

Rozdział 37

Nerkowa regulacja równowagi kwasowo-zasadowej

H PRZEGLĄD

j A. | Prawidłowe warunki równowagi kwasowo-zasadowej w nerce

1.    Nerki stanowią drogę usuwania z ustroju kwasów niewęglowych wytwarzanych w procesach metabolicznych.

a.    Do tych kwasów należą kwas siarkowy i fosforowy oraz niewielkie ilości kwasu solnego, mlekowego, moczowego, (i-hydroksymaslowego i acetooctowego. Naj-ważniejszym słabym kwasem jest kwaśny fosforan (HjP0₄").

b.    Około 50% kwasów wytwarzanych w procesach metabolicznych ulega zobojętnieniu za pomocą zasad spożywanych w diecie. Druga połowa musi być zobojętniana przez układy buforujące ustroju. Spośród kwasów nielotnych buforowanych w przestrzeni zewnątrzkomórkowej (ECF) 97-98% ulega zobojętnieniu przez jon HC0₃

2.    Rodzaj diety warunkuje sposób buforowania przez nerki.

a.    Dieta wysokobiałkowa zawiera znaczne ilości siarki w postaci grup sulfohydrylo-wych (SH). Siarka jest utleniana do jonu siarczanowego (S0₄²'), co może prowadzić do kwasicy metabolicznej.

b.    W diecie wegetariańskiej spożywa się mleczany i octany, które w procesie przemian metabolicznych mogą prowadzić do zasadowicy metabolicznej.

[bT] Funkcja nerek

1.    Głównym zadaniem nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej jest zatrzymanie podstawowych kationów i anionów w płynach ustrojowych. Wypełniają to zadanie dzięki następującym funkcjom:

a.    Stabilizują zasoby HC0₃ przez ich obowiązkową resorpcję (głównie w kanalikach bliższych) oraz przez regulowaną resorpcję przefiltrowanych jonów HC0₃' (w kanalikach dalszych i zbiorczych).

b.    Wydalają codziennie 50-100 mEq kwasów nielotnych wytwarzanych w procesach metabolicznych*. Jest to równoważne z wydalaniem jonu H‘ w ilości 1 mEq/kg masy ciała dziennie.

(1)    Przeważnie wydalają 25% tych kwasów (10-30 mEq dziennie) w postaci kwa-soty miareczkowej (zob. IV).

(2)    Pozostałe 75% (30-50 mEq dziennie) wydalają w postaci połączenia z jonem amonowym (tzn. NH/; zob. V).

(3)    Prawidłowy stosunek zawartości jonu NH/ w moczu do zawartości kwasoty miareczkowej wynosi między 1 a 2,5.

2.    Zakwaszanie moczu odbywa się głównie w kanalikach dalszych i zbiorczych.

’ W krajach zachodnich zdrowy człowiek wydala dziennie 40-60 mEq kwasów nielotnych.