Lalek6

54 Rozdział III

budowano, a następnie rozbudowywano sieć informacyjną, czyli sieć t.w. i k.o.

Służba Bezpieczeństwa w Lublinie przystępując do opracowania planu operacyjnego o kryptonimie „Pożar”, w sprawie rozpracowania Józefa Franczaka posiadała 5 tajnych współpracowników i kilkanaście kontaktów obywatelskich¹. Należało jednak uaktywnić współpracę z tymi osobami, ponieważ została ona zaniedbana w latach 1961-1962, przez pracowników SB, a to spowodowało, jak to zostało ujęte: „brak dopływu informacji o ruchach bandyty i zachowaniu jego współpracowników”².

Opracowano więc możliwości wykorzystania posiadanych już t.w. i k.o., celem zwerbowania do współpracy nowych osób, które pomogłyby w ujęciu „Lalka”.

Jednym z konfidentów był tajny współpracownik „Ludwik”, który został pozyskany do współpracy w 1960 roku, na podstawie materiałów kompromitujących jego osobę. Do 1949 roku utrzymywał on kontakt z patrolem „Lalka”. Był on sąsiadem Piotra Skorka, mieszkającego w Stryjnie, u którego widywano Franczaka. Według informacji przekazanych przez t.w. „Ludwika” i p.o. S. J.³, Skorek był najbardziej zaufanym towarzyszem „Lalka”. Dlatego też należało go rozpracować pod względem współpracy. Podjęta przez pracowników operacyjnych rozmowa ze Skorkiem, nie przyniosła żadnych rezultatów, a jedynie spowodowała większą ostrożność ze strony Skorka w rozmowach o Franczaku. Gdy Piotr Skorek nie zdecydował się na współpracę, przewidywano pozyskać w charakterze t.w., osobę z otoczenia Skorka, jego przyjaciela Stanisława Wąsika⁴.

Trzech z pięciu tajnych współpracowników wykorzystywanych w sprawie przeciwko Franczakowi, zostało pozyskanych na zasadzie „lojalności wobec władz”, w latach 1959-1961. Były to jednak osoby, które nie posiadały „bezpośredniego i systematycznego” kontaktu z poszukiwanym, znały go dzięki przypadkowym spotkaniom. Jednym z nich był t.w. „Kazik”, który był gajowym w lesie wygnanowickim⁵. Dzięki jego informacjom SB dowiedziała się, że w kamieniołomach zlokalizowanych w lesie wygnanowickim, znajdowała się kryjówka Franczaka. W związku z tym zakładano powołanie specjalnej grupy obserwacyjnej, która z odległości 150 m miała prowadzić obserwację kamieniołomów, a po wejściu Franczaka do kryjówki, przy użyciu radiostacji zawiadomić grupę likwidacyjną. Jednak planowane przedsięwzięcia nie zostały wykonane, na akcję w kamieniołomach nie wyrażono zgody w Warszawie⁶.

Rola tajnych współpracowników „Jankowskiego” i „Majkowskiego”, pozyskanych również na zasadzie lojalności wobec „władzy”, podobnie jak „Kazika” polegała na uzyskaniu informacji o Franczaku od jego współpracowników.

Tajny współpracownik „Majkowski”, został pozyskany do współpracy w celu rozpracowania Jana Szafranka z Żukowa. Był on bowiem kuzynem figuranta⁷ Szafranka i ze względu na rodzinne koligacje, „posiadał u niego pewne zaufanie”⁸.

Zadaniem powierzonym t.w. „Jankowskiemu” było rozpracowanie Pawła Fornala z Gardzienic, powiat Krasnystaw, człowieka u którego ukrywał się „Lalek”. Fornal nie wiedząc o tajnej współpracy „Jankowskiego” z SB, ostrzegał go przed przyznaniem się do znajomości z Franczakiem w przypadku wezwania na przesłuchanie. Jednak podczas współpracy z „Jankowskim” pojawiły się pewne trudności. Z niewyjaśnionych przyczyn zaczął on unikać spotkań ze swoimi „pracodawcami”, istniało podejrzenie, że został zastraszony przez Franczaka.

1

   ADUOPLsyg. 1247, k. 173.

2

   Tamże, k. 172.

3

   Na podstawie posiadanych materiałów, można przypuszczać, że występujący w dokumentach SB jako p.o. S. J. to Sidor Jan ze Stryjna.

4

   Ręcznie dopisana na marginesie adnotacja zawiera informację o treści Wąsik jest nadal w rozpracowywaniu. Zob.: ADUOPL syg. 11/1247, k. 197.

5

   ADUOPL syg. 11/1247, k. 173-174.

6

   Tamże, k. 184.

7

   Figurant (określany w materiałach SB skrótem fig.) to osoba występująca w prowadzonej przez SB sprawie. Także osoba będąca w zainteresowaniu SB. Zob.: M. Grocki, Konfidenci..., s. 90.

8

   ADUOPL syg. 11/1247, k. 175.