Magazyn8301

w czasie przebywania swego w Wenecyi. Michał Anioł wpłynął

na energię i plastykę jego figur, tycli szczególnie o kolosalnych rozmiarach i przesadnej formie, a od młodego Rafaela zaczerpnął frate trochę wdzięku do swych postaci kobiecych, a wpłynął z kolei na Rafaela pod względem wyrobienia techniki i poczucia koloru, głównie przez wtajemniczenie go w ustanowione przez siebie prawidła kompozycyi.

Najdoskonalszem dziełem Fra Bartolommeo jest słynna »Pieta«, zdobiąca galeryę pałacu Pittich we Florencyi. Scena ma wyobrażać dramat, wstrząsający swą głębią; wszak to matka ma opłakiwać zgon ukochanego syna, jej serce ma ściskać ból i szarpać rozpacz na widok jego obnażonego i ranami pokrytego ciała, a tymczasem z obrazu wieje chłodny spokój i powaga, pobudzające do rozmyślań, lecz nie wywołujące głębszego wzruszenia. Piękny, poważny w trupiej nagości jest zmarły Chrystus, lecz razi umyślność posadzenia ciała na specyalną pracownianą podstawę, przykrytą białą draperyą. Spokojnie, a nawet z pewną elegancyą podtrzymuje głowę zmarłego Matka Jego, szykując się do złożenia na niej pocałunku. Młody uczeń i przyjaciel, apostoł Jan ukazuje, jak gdyby umyślnie, widzowi swą piękną głowę, na której, jeżeli jest jaki wyraz, to tylko zaciekawienia; jedynie ta, która ukochała Pana swego ponad wszystko, Magdalena, rzuciła się szlochając do nóg Jego, obejmuje je i krople krwi na nich zmywa swemi łzami.

Ta tylko figura ruchem swym dramat wyraża, a jeżeli całość jednak wywiera silne wrażenie, to głównie dzięki niej, oraz dzięki pięknemu układowi całej kompozycyi i doskonałemu wyczuciu efektów kolorystycznych.

Był więc Fra Bartołommeo mistrzem formy, ale bez wewnętrznego żaru.

A forma pięknością swą świadczy, iż już jest wyrazem renesansu rozkwitłego, gdy brak uduchowienia znamionuje epokę wcześniejszą, mniej dojrzałą, przełomową.

Jeżeli św. Rodzina, znajdująca się również w galeryi pałacu Pittich, jest rzeczywiście dziełem Fra Bartolommeo, a różne szczegóły zdają się to potwierdzać, to mamy przed sobą pracę nadzwyczaj interesującą, bo w niej zawiera się to, co charak teryzuje Madonny Rafaela, wykonane we Florencyi. Układ kompozycyi, typy i charakter figur, nawet draperye na tym obrazie są bardzo pokrewne pracom młodego mistrza z Urbino, który bogacił

67 5*