34 NAUKA O BOGU ' HIBLIJNO-HISTORIOZBAWCZE PODSTAWY WIARY W BOGA 35
34 NAUKA O BOGU ' HIBLIJNO-HISTORIOZBAWCZE PODSTAWY WIARY W BOGA 35
w procesie poznania, który we wszystkich momentach zależny jest od Jezusa. Ale Jezus nie jest po prostu autorytetem, który się uznaje, lecz który pozostaje zewnętrzny wobec samej spra
wy: w spotkaniu z Nim wiara w Boga staje się zrozumiała. Dlatego możemy powiedzieć: „wiem, komu uwierzyłem" (2 Tm 1,12). Ta „wiedza" wypływa z naszej głębokiej osobistej zgodności z Jezusem, którą umożliwia Duch swoją mocą.
Nowy Testament ukazuje nam nie dwie odrębne rzeczywistości, lecz jeden tylko ośrodek: Boga w Jezusie Chrystusie. Jesteśmy tak prowadzeni, by widzieć Boga poprzez Jezusa Chrystusa, jak i Chrystusa poprzez Boga. Nasza wiara w Boga ma swoje uzasadnienie w historii Jezusa. Przyczyna nie leży jednak w tym, że wie On o Bogu ilościowo więcej niż inni, lecz w tym, że ma szczególne jakościowo relacje z Bogiem. Są one tak ukształtowane, że mówiąc o Bogu zawsze musimy włączać Chrystusa, jeżeli chcemy mówić właściwie.
Pisma Nowego Testamentu ukazują to wyraźnie nie tylko mówiąc o ziemskim życiu Jezusa, lecz szczególnie o wyniesieniu Zmartwychwstałego do chwały. W ramach tego „pola sił" Bóg sam mówi o sobie.
.Bóg’
Poza nielicznymi wyjątkami Nowy Testament odnosi słowo Bóg, jak już wspomnieliśmy, wyłącznie do „Ojca Jezusa Chrystusa" 1. Bardzo często tekst grecki stosuje z emfazą rodzajnik:
hi> Theos (ten Bóg). Słowo jawi się przez to jako imię własne. Przede wszystkim jednak słowo to wyraża monoteizm Biblii: Mota Boga sprawia, że może On być pomyślany tylko jako ludyny.
Z punktu widzenia — czy raczej myślenia — współczesnych li zusowi nie istniały dlatego żadne podstawy stosowania do Niego linienia Boga. Z drugiej strony Jego przesłanie i zakończone śmiercią nn krzyżu życie ukazały wyraźnie, że związek Jezusa z Bogiem był n/czególnego rodzaju i że musiał coraz wyraźniej dawać do zrozumienia, iż słowo Bóg odnosi się również do Niego. Pierwsze podejścia znajdujemy w pismach św. Jana; autor stara się przy tym •Irzec jedyności istoty Boga, dlatego ukazanie relacji Jezusa z Bogiem liln prowadzi do matematycznego podwojenia pojęcia Bóg (1. Bóg ' )|ciec + 2. Bóg Syn). „Bóg" jest to, można powiedzieć, zakres pojęcia, w którym żyją Ojciec i Jezus. Wpływ tych przemyśleń znajdujemy w historii dogmatów.
Kolejnym punktem wyjścia dla późniejszych przemyśleń stały się ink zwane tytuły chrystologiczne. Temat ten jest omówiony wyczerpująco w traktacie Chrystologia2.
2.4.1 Żydowskie starotestamentowe
stosowanie słowa
W Starym Testamencie lud Izraela to syn Boży (Wj 4,22; Oz 11,1), należący do tego ludu mogą więc być nazywani synami Hożymi (Oz 2,1); (por. Pwt 32,5-19; Iz 1,2; 46,6; 63,8; Jr 3,14; 11,20). W szczególny sposób dotyczy to króla, którego wstąpie-
' Por. w niniejszym podręczniku traktat V pt.: Chrystologia, rozdz. 2.2.3. -
2.2.5.
Wyjątki znajdujemy niemal wyłącznie w pismach św. Jana. Bóg w słowach Tomasza „Pan mój i Bóg mój" (J 20,28) to z pewnością Jezus. Także
1 J 5,20 należy odnieść do Syna. J 1,1 mówi, że „Bogiem było Słowo"; a „Słowo stało się ciałem" (J 1,14), człowiekiem — Jezusem Chrystusem. W J 1,18 rozstrzygnąć musi krytyka tekstu: Bóg czy Syn. Z innych pism w grę wchodzą jedynie Tt 2,13; Rz 9,15 może odnosić się również do Ojca.