Obraz8

VII. Państwo - trzy elementy definicji

75.    Georg Jellinek, niemiecki dziewiętnastowieczny teoretyk państwa i prawa, jeden z przedstawicieli szkoły pozytywistycznej w naukach prawnych, charakteryzował państwo odwołując się do jego trzech cech - tak zwana trój elementowa definicja państwa

-    terytorium, zamieszkałej na nim ludności i władzy suwerennej. Państwo to całość złożona z trzech składników. Charakterystyka państwa zaproponowana przez Jellinka skupia uwagę na jego zewnętrznych, łatwo dostrzegalnych cechach, ale trudno zaprzeczyć

-    państwo nie może istnieć bez terytorium, ludności i władzy publicznej (władzy suwerennej) sprawowanej w granicach tego terytorium, w odniesieniu do zamieszkałej na nim ludności. Koncepcja ta cieszyła się - i cieszy - znacznym uznaniem w nauce. Antoni Peretiakowicz, polski dwudziestowieczny teoretyk prawa i konstytucjonalista, określał państwo jako trwały związek ludzi stale osiadłych na pewnej przestrzeni ziemi, pod władzą najwyższą.

76.    Terytorium państwa bywało zawsze przedmiotem szczególnej ochrony; uchodziło niekiedy za nienaruszalną świętość. Niektórzy badacze odnajdują w stosunku ludzi do terytorium państwowego podobieństwo ze stosunkiem zwierząt do ich siedlisk i terenu żerowania lub łowów. Ludzie bronią swojego terytorium, starają się ściśle ustalać jego granice, limitują swobodę poruszania się przez granice. Władcy i ludność jednakże nie tylko chronią własne terytorium przed agresją, ale częstokroć dążą do jego rozszerzenia, do ekspansji. Niektórzy filozofowie polityki mówią nawet, że jest to ekspansja nieunikniona. Koniecznym składnikiem życia jest bowiem walka o przestrzeń - przestrzeń życiową. Jeśli państwo nie jest ekspansywne, ginie pod naporem państw bardziej zaborczych.