Rurki spiętrzające służą; do pomiaru miejscowych prędkości przepływu. Zasada ich działania wynika bezpośrednio z równania Bemoulliego, które dla ustalonego, poziomego przepływu bez tarcia ma postać . .
2
ps + ~—= const (2.48)
gdzie: ps - ciśnienie statyczne płynu; p - gęstość płynu; o- miejscowa prędkość przepływu.
Wyrażenie po 12 = pd r.azywa się ciśnieniem dynamicznym. Suma ciśnień statycznego i dynamicznego to ciśnienie całkowite pc - ps + pd. Ciśnienie dynamiczne, a tym samym prędkość, mierzy się sondami połączonymi, z manometrem różnicowym. Taką sondą jest rurka spiętrzająca Prandtla (rys. 2.30). Otwory boczne w sondzie umożliwiają mierzenie ciśnienia statycznego, otwór zaś z przodu - ciśnienia całkowitego. Łącząc odpowięęlnio rurkę Prandtla z manometrami cieczowymi można mierzyć wielkość ciśnienia dynamicznego. pd. Mając pd z pomiaru, oblicza się prędkość przepływu o ze wzoru
(2.49)
Aby pomiar był dokładny, głowicę rurki należy ustawiać równolegle do kierunku przepływu. Dla znormalizowanej rurki Prandtla, wykonanej wg PN-81/M-42364 (rys. 2.31), odchylenie jej od kierunku przepływu w niezabudowanej strudze o kąt do 14° nie wpływa znacząco na pomiar ciśnienia dynamicznego, powodując błąd wskazania rzędu 1,5%.
Rys. 2.31. Rurka Prandtla - zależności wymiarowe
Rys. 2.30. Pomiar ciśnień rurką Prandtla; pb - ciśnienie barometryczne, pi - statyczne, pd - dynamiczne, pc - całkowite
Rurki spiętrzające można stosować do płynów newtonowskich jednofazowych, będących ośrodkiem ciągłym i nie mających cech tiksotropii. Przepływ płynu powinien być regularny, bez wyraźnych pulsacji, zawirowań i poprzecznego gradientu prędkości. Dla płynów powinien być spełniony ogólny warunek
7* 99