Obraz$7 (3)

Lmn_t konopie Ł juta naletg do grupy włókien łykowych. H porównaniu z bawełnę maję włókna znacznie dłutoze 1 o większej środnicy. W surowcach roślinnych towarzyszę im liczna domieszki, m.in. substanoja pektynowe, woski, lignina i pencozany. Wymienione włókna wyodrębnia się z surowców roślinnych Wykonujgc operacja znana w przemyśla włókienniczym jako "roszenie", "międlenie*' i “dekortyzacja*. Podczas "międienia" następuje łamanie i zgniatania wyroszonej i wysuszonej słomy lnianej.lub konopnej w calu rozkruszenia substancji zdrewniałych i oddzielenia włókien łykowych od patdzierzy. Patdzierza- sg co zdrewniałe części łodyg lnu lub konopi oddzielono przez międlenie i trzepanie od włókien łykowych! używana sg m.in. do wyrobu płyt patdzlerzowyoh.

Spośród wymienionych roślin włóknistych największa znaczenia gospodarcza ma bawełna (światowe roczna zbiory ok. 17 min t), a następnie juta (ok. 3,5 min t). Mniejsze znaczenie ma len (ok. 0,8 min t) i konopie (ok. 0,3 min t).

Drewno i słoma roślin zbotowych zawierajg mniej celulozy niż rośliny włókniste. W surowcach tych celulozie towarzyszy znaczna ilość ligniny i hemiceluloz. Wyodrębnienia celulozy z drewna i słomy roślin zbotowych dokonuje się metodami chemicznymi przez tzw. roz twarzanie, czyli działanie na odpowiednio rozdrobniony surowiec roślinny ługami lub kwasami warzelnymi. Istotg roztwarzania jest przeprowadzania ligniny o-raz pozostałych niecelulozowych składników (hemlcelulozy, tłuszcze, woski i inno) w stan rozpuszczalny w wyniku reakcji z roztworom warzelny*, przy pozostawieniu celulozy w etanie motliwle nie zmlonionym. Produktem roztwarzania drewna i słomy roślin zbotowych jest substancja zwana masg celulozo*g lub celuiozg techniczni, która po uszlachetnieniu (mycie, bielenia) zawiera ok. 9S« celulozy. Jedno drzewo "produkuje" dziennie średnio 13,7 g celulozy.

Masy celulozowe wydzielane chemicznie z surowców roślinnych zawiera-jg prawie wylgcznie tzw. a-celulozę, której cechg charakterystyczng jest nierozpuazczalność w 17,5-procentowym wodnym roztworze NoOH (0- i 7-celuloza nie majg takiej właściwości). Cechy fizyczne mas celulozowych (długość włókien, elaatyczność, wytrzymałość mechaniczna) zaletę od rodzą ju surowca wyjściowego, jak równiet od ilości i rodzaju "przejść" fizykochemicznych podczas wyodrębniania i przerobu celulozy.

, ■ J J¹-'.;, ■ Rf *•••'" ■    ‘^e. W? */" *-    •' '* ⁿ

4.26.3. Kierunki przemysłowego wykorzystania celulozy    . _łC

Najwigkszg ilość pozyskiwanej z przyrody celulozy (bezpośrednio lub za pomocg procesów chemicznych) przeznacza się na surowiec dla przemysłu włókienniczego oraz papierniczego (następuje tu zachowanie pierwotnej, włóknistej postaci celulozy). Inecznie mniejszg ilość celulozy technicznej przeznacza sl« do produkcji celulozowych włókien sztucznych (jedwab

(ZnCl₂l

Rys. 148. Przemysłowe zastosowanie celulozy

492