25$ UCZENIE SIĘ JAKO AKTYWNE PRZETWARZANIE INFORMACJI
Jeżeli celem jest powiązanie podanego materiału nauczania ze specyficznymi treściami, które uczeń już zna, wówczas pomogą mu pytania „wiążące”, realizujące następujący schemat:
.Jakie wspólne cechy istnieją pomiędzy... i...?”
.Czym różnią się...?” — „Jakie są mocne i słabe strony...?”
„Co może się zdarzyć, jeżeli...?”
King po przedstawieniu studentom teorii inteligencji wielokrotnych Gar-dnera. którą omówimy w następnym rozdziale, wyświetliła za pomocą rzutnika schematy pytań, z których część brzmiała tak, jak podane przez nas powyżej. Dała ona studentom trzy minuty na utworzenie z nich konkretnych pytań. Jedna grupa podała między innymi takie:
- Na czym polega ważność teorii inteligencji wielokrotnych?
- Wyjaśnij, dlaczego jest ona konieczna lub potrzebna. Dlaczego jest ona lepsza niż stara teoria jednowymiarowa?
- Jakie wnioski z koncepcji inteligencji wielokrotnych powinien wyciągnąć nauczyciel drugiej klasy szkoły podstawowej składającej się z uczniów pochodzących z różnych środowisk etnicznych?
- Jakie możliwości zastosowania w życiu codziennym wynikają z teorii inteligencji wielokrotnych?
Po sformułowaniu pytań studenci zwracają się z nimi do swoich kolegów i oczekują na odpowiedzi. Na tym polega kooperacyjny aspekt pytania ukierunkowanego.
Uczniowie, zadąjąc sobie pytania dwóch wymienionych rodzajów (pytania rozumiejące i wiążące) i wymagając udzielenia na nie odpowiedzi, dokonują dość intensywnego opracowania nowych informacji. Takie postępowanie nie tylko wspomaga ich trwałe zapamiętywanie, ale dzięki niemu uczniowie dodatkowo poznają możliwości praktycznego zastosowania wiedzy w odpowiednich sytuacjach (King, 1991; 1992).
Bg 4.4.3.S
Szkicowanie sieci powiązań
Bonnie Armbruster i Thomas Anderson (1981) pokazali studentom, jak można skomasować informacje tekstowe w formie graficznej. Przedstawienie informacji i ich związków przypomina mapę: bardziej lub mniej złożone pojęcia są zaznaczane jako miejscowości. Zadaniem ucznia jest wyszukanie powiązań
Relacje między różnymi procesami systemu przetwarzania informacji z punktu widzenia ucznia, naszkicowane po przerobieniu rozdziału poświęconego psychologii pamięci
między nimi. Powstaje w ten sposób coś w rodzaju sieci relacji, która nieprzypadkowo przypomina sieć, którą próbują stworzyć niektórzy psychologowie ząjmujący się problematyką pamięci, by zorganizować jednostki wiedzy deklaratywnej. W amerykańskiej literaturze przedmiotu tę strategię roboczą określa się słowem mapping. Sieć relacji może się bardzo skomplikować, jeżeli w joj ramach uwzględnimy relacje przyczynowe, relacje zwrotne i relacje klasyfikacyjne*. Prostsze sieci relacji również wywierają korzystny wpływ na
Relncjo klasyfikacyjne to relacje, które powstają między pojęciami nadrzędnymi i podrzędnym: Itak więc .tulipany* i .goździki’ są pojęciami podrzędnymi pojęcia nadrzędnego .kwiaty* .kwiaty* tai to pojęcie podrzędne wobec .roślin"