Obraz (1602)

} \2

Metody oceny zagrożeniu przedsiębiorstwa upadłością

o ogłoszeniu upadłości podmiotu i wówczas rozpoczyna się proces upadłościowy sensu stricto.

Celem przeprowadzenia sadowego procesu upadłościowego jest równomierne zaspokojenie żądań wszystkich wierzycieli dłużnika i przeciwdziałanie sytuacji, w której egzekucja prowadzona na rzecz jednych wierzycieli naraża innych na utratę wierzytelności, gdyż nie mają tytułu egzekucyjnego bądź ich wierzytelność nie jest jeszcze wymagalna [zob. Rys, 1997b, s. 26]. Aby uniknąć takiej sytuacji, trzeba objąć nadzorem cały majątek dłużnika, bo tylko wtedy niemożliwe staje się zaspokojenie roszczeń jednych wierzycieli ze szkodą dla innych.

Warunkiem rozpoczęcia postępowania upadłościowego jest zgłoszenie stosownego wniosku przez uprawniony podmiot, tzn. dłużnika, dla którego wystąpienie z wnioskiem jest obowiązkiem, lub wierzycieli [Rys, 1997b, s. 27], Sąd' zgodnie z art. 10 Prawa upadłościowego ma miesiąc na rozpatrzenie wniosku o upadłość. W toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości sąd może [Rys, 1997a, s. 21 ]: cofnąć wniosek i umorzyć postępowanie, zwrócić wniosek, jeśli nie spełnia on wszystkich wymogów formalnych, odrzucić wniosek, jeśli m.in. wierzyciel nie wpłaci terminowo zaliczki na poczet kosztów postępowania sądowego. Sąd może również oddalić wniosek w przypadku, gdy majątek dłużnika nie wystarcza nawet na opłacenie kosztów postępowania, lub uwzględnić wniosek i ogłosić upadłość. Ogłoszenie upadłości przez sąd kończy pierwszy etap postępowania upadłościowego.

Właściwe postępowanie upadłościowe można podzielić na sześć kolejnych etapów [zob. Kapała, 1995, s. 22J: ogłoszenie upadłości^{1 2}, sporządzenie spisu wierzytelności, opieczętowanie i spis inwentarza, spieniężenie masy upadłości, sporządzenie planu podziału funduszy masy upadłości i zakończenie postępowania upadłościowego przez podzielenie majątku dłużnika.

Drugi etap postępowania upadłościowego rozpoczyna się z chwilą wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Ogłoszenie upadłości powoduje, że upadły musi wydać syndykowi majątek, nad którym jednocześnie traci zarząd i z którego nie może korzystać. Do majątku masy upadłości zalicza się wszystkie przedmioty stanowiące własność upadłego oraz wszystkie należności bez względu na ich stan prawny w dniu, w którym upadłość została ogłoszona, jak również majątek nabyty w trakcie trwania postępowania upadłościowego, poza minimum niezbędnym do zaspokojenia potrzeb upadłego.

Każdy wierzyciel upadłego, który chce uczestniczyć w czynnościach postępowania upadłościowego, powinien zgłosić w sądzie swoją wierzytelność³. Likwidacji majątku dokonuje syndyk, a polega ona na sprzedaży należących do masy

Pi/yt/yny ¹ \ymplomy trudnej sytuacji linmisowcj przedsiębiorstwu

t ys

upadłości ruchomości i nieruchomości oraz spieniężeniu należności i praw mająt kowych.

Z masy upadłościowej w pierwszej kolejności są opłacane m.in. koszty postępowania upadłościowego^{4 5}, wydatki związane z zarządem i likwidacją masy upadłości", zobowiązania wobec pracowników, środki do życia dla upadłego i jego rodziny. W drugiej kolejności są regulowane zobowiązania powstałe wskutek czynności syndyka, zobowiązania wobec budżetu państwa i instytucji państwowych, Dopiero wówczas na zaspokojenie swoich roszczeń mogą liczyć wierzyciele „zwykli” .Wynika stąd, że posiadający wierzytelność np. z tytułu dostaw i usług mają najmniejszą szansę na odzyskanie swoich należności, gdyż najczęściej spieniężony majątek upadłego wystarcza tylko na spłatę najpilniejszych zobowiązań.

12.2. Przyczyny i symptomy trudnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa

Jak już wspomniano, zgłaszanie wniosków o ogłoszenie upadłości przez dłużnika lub jego wierzycieli jest poprzedzone utrzymującą się przez dłuższy czas sytuacją, w której dłużnik notorycznie uchyla się od regulowania zaciągniętych zobowiązań. Uchyla się, gdyż zmusza go do tego trudna sytuacja finansowa, co bezpośrednio objawia się brakiem wystarczających środków płatniczych⁶. Jednym ze sposobów na uchronienie się przed wystąpieniem takich zdarzeń jest wykorzystanie prognostycznych możliwości, które dają wierzycielom i dłużnikowi narzędzia analizy finansowej. Użyteczność analizy finansowej w zarządzaniu jest tym większa, im wcześniejsze jest, przy zastosowaniu jej metod, rozpoznanie symptomów zagrożenia działalności przedsiębiorstwa.

W ujęciu makroekonomicznym bezpośrednią przyczyną niewypłacalności jednostek są zatory płatnicze powstające między poszczególnymi ogniwami w łańcuchu wymiany dóbr. Powiązania kapitałowe lub wzajemna zależność gospodarcza przedsiębiorstw powodują, że upadłość jednego z nich może wywołać trudną sytuację finansową, a nawet upadłość pozostałych. W ujęciu mikroekonomicznym można wyróżnić kilka rodzajów ryzyka ponoszonego przez przedsiębiorstwa: techniczne, inwestycyjne, rynkowe i finansowe [zob. Tkaczyk, 1998, s. 14],

Przekroczenie kosztów i okresu inwestycji czy nieuwzględnienie zmian w tech nologii to tylko niektóre z możliwych przyczyn technologicznego załamania inwestycji przedsiębiorstw. Do elementów kształtujących ryzyko rynkowe ponoszo ne przez przedsiębiorstwa należą spadek popytu na dobro oraz jakościowy

1

Zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego w związku z art. 68 Prawa upadłościowego sądem, który rozpatruje wniosek, jest rejonowy sąd gospodarczy w miejscu siedziby głównego zakładu przedsiębiorstwa dłużnika, miejscu zamieszkania lub siedziby dłużnika, jeśli nie ma on przedsiębiorstwa w Polsce.

2

^s Postanowienie o ogłoszeniu upadłości powinno zostać opublikowane w „Monitorze Sądowym i Gospodarczym” oraz w prasie lokalnej.

3

10 Art. 150 Prawa upadłościowego.

4

   Między innymi koszty oszacowania i sporządzenia inwentarza, wynagrodzenie syndyka i zn rządców.

5

   Na przykład koszty sprzedaży przedmiotów z masy majątku.

6

   Przy założeniu, iż dłużnik nie uchyla się od płatności, mając wystarczające środki finansowo.